Άγνωστοι Έλληνες: Λούης Τίκας, ο ήρωας της Αμερικής

Αναζητώντας τόσον καιρό τα ίχνη των Ελλήνων σε όλον τον κόσμο και ερευνώντας την τεράστια συμβολή τους σε επίπεδο πολιτισμού, τεχνών, επιστήμης και γενικότερα γνώσης σε όποιο μέρος του κόσμου και αν ταξίδευαν,
δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε την ιδιαίτερη παρουσία κάποιων μεγάλων προσωπικοτήτων που ξεχώρισαν συμβάλλοντας δυναμικά στα προβλήματα κάθε τόπου. Γιατί οι Έλληνες, όπου κι αν πάνε, όπου κι αν βρίσκονται, δεν μπορούν με τίποτα να ξεχάσουν το «δαιμόνιο» που έχουν στο DNAτους και το οποίο τους κάνει να μεγαλουργούν! Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Luis Tikas ή Ηλίας Σπαντιδάκης, ο Έλληνας ανθρακωρύχος που μετετράπη σε σύμβολο των εργατικών αγώνων. Υπάρχει, μάλιστα, μνημείο προς τιμήν του στο Κολοράντο, το οποίο κηρύχθηκε επίσημα ως εθνικός ιστορικός τόπος. Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1886, ενώ το 1906, σε ηλικία 20 ετών μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Πριν φύγει έβγαλε μια φωτογραφία φορώντας την παραδοσιακή κρητική στολή και την άφησε ως ενθύμιο στους συγγενείς του. Δεν επρόκειτο να ξανασυναντηθούν… Στις ΗΠΑ, αργότερα, μετέτρεψε το όνομά του στο αγγλοσαξονικό Λούης Τίκας και ξεκίνησε να εργάζεται σε μία χαλυβουργία. Από την αρχή κιόλας, ξεχώρισε ανάμεσα στους εργάτες, καθώς μιλώντας καλύτερα από όλους αγγλικά, ήταν σε θέση να αποστέλλει αυτός τα εμβάσματα στους συμπατριώτες όλων όσων εργάζονταν εκεί, ανάμεσά τους και πολλοί Έλληνες. Οι πληροφορίες για την ζωή του μας σώζονται χάριν στο βιβλίο που έγραψε ο ανιψιός του Γιώργος Σταυρουλάκης: «Λουής Τίκας, ο ήρωας της ξενιτιάς». Ο Τίκας ξεκίνησε την απεργία στις 13 Σεπτεμβρίου του 1913, εξαιτίας των αθλίων και απάνθρωπων συνθηκών εργασίας που επικρατούσαν σε εκείνες τις περιοχές. Οι Έλληνες εργάζονταν για $1,75 την ημέρα ενώ οι Γερμανοί και οι Ουαλοί έπαιρναν $2,50. Η κατάσταση στα ορυχεία ήταν όντως μεσαιωνική. Από το 1910 ως το 1913, 618 ανθρακωρύχοι είχαν χάσει τη ζωή τους σε εργατικά ατυχήματα. Επικεφαλής 63 Ελλήνων, ο Λούης, αναδείχτηκε σε ηγετική μορφή , με αποτέλεσμα να κερδίσει την εμπιστοσύνη των συμπατριωτών του, που αναζητούσαν τρόπους να απαλλαγούν από εργατοπατέρες τύπου «Σκλήρη». Στην διάρκεια αυτής της απεργίας συνέβησαν πολλά: όργιο εγκάθετων, προβοκάτσιες, συλλήψεις και φυλακίσεις. Ο Λούης Τίκας δεν ανεχόταν την εκμετάλλευση και την αδικία. Ήρθε σε επαφή με την «Ένωση Ανθρακωρύχων Αμερικής» (United Mine Workers of America), άρχισε να περιοδεύει στις ανθρακοφόρες περιοχές του Ντένβερ και του Πουέμπλο και να συγκεντρώνει στατιστικά στοιχεία για ατυχήματα και τραυματισμούς την περίοδο 1912-13. Επίσης, για την πολιτική των εταιριών και την συμπεριφορά των υπευθύνων (Αναμεμειγμένοι ήταν και οι Ροκφέλερ). Ενημερώνει πως αν οι συνθήκες δεν αλλάξουν θα ξεκινήσει «βιομηχανικός πόλεμος», όπως τον ονομάζει. Ο Τίκας σύντομα αποκτά την εμπιστοσύνη των εργαζομένων και εξελίσσεται σε ηγετική μορφή. Ο «Λούης ο Έλληνας» (Louis the Greek) ή ο «Λίο ο Κρητικός» (Leo the Cretan), όπως τον αποκαλούσαν έγινε θρύλος. Όμως, οι εταιρίες που ανήκαν κυρίως στον Τζον Ροκφέλερ δεν υποχωρούν. Τουναντίον καιροφυλακτούν να τον πλήξουν. Το σημαντικότερο εγχείρημα του, σύμφωνα με τον Γ. Σταυρουλάκη, όπως δηλώνει στο Έθνος, ήταν το εξής: «Κατάφερε σε μία δύσκολη εποχή, με τις συνθήκες δουλειάς που επικρατούσαν, να ενώσει ανθρακωρύχους από 26 εθνικότητες. Κατάφερε να τους κάνει να τον πιστέψουν και να τον ακολουθήσουν σ’ έναν μεγάλο αγώνα». Στις 23 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε η κορύφωση της απεργίας, όπου κι έγινε μεγάλο αιματοκύλισμα… Μάχες, εξώσεις εργατών, ελεύθεροι σκοπευτές που έριχναν στο ψαχνό, κατ’ εντολή Ροκφέλερ, ακόμα και θωρακισμένο αυτοκίνητο! Πάνω από 40 εργάτες έχασαν την ζωή τους… Ο Τίκας με απαράμιλλο θάρρος, ζήτησε να δει τον επικεφαλής της εθνοφρουράς, λοχαγό Καρλ Λίντερφελντ) κρατώντας λευκή σημαία. Οι δυο τους συναντήθηκαν στον λόφο και μίλησαν για λίγο. Έπειτα οι αυτόπτες μάρτυρες είπαν ότι ο αξιωματούχος χτύπησε με πρωτοφανή αγριότητα τον Τίκα στο κεφάλι με την καραμπίνα του. Η καραμπίνα έσπασε στα δύο όπως και το κρανίο του Τίκα. Οι εθνοφρουροί βάλθηκαν να πυροβολούν το άψυχο σώμα. Ευθύς αμέσως εισέβαλαν στον καταυλισμό, ρίχνοντας αδιακρίτως εναντίον οτιδήποτε κουνιόταν. Έδιωξαν τους απεργούς, σκότωσαν 18 άτομα, 10 εκ των οποίων ήταν παιδιά από τριών μηνών ως 11 ετών, και έκαψαν τις σκηνές τους. Όταν οι απεργοί ξαναμπήκαν μερικές ημέρες αργότερα στον καταυλισμό βρήκαν το πτώμα του Τίκα. Η κηδεία του έγινε στις 27 Απριλίου και την νεκρώσιμη πομπή ακολούθησαν χιλιάδες εργάτες. Οι ντόπιοι πληθυσμοί απέδωσαν μεγάλο αριθμό τιμών στον εν λόγω ήρωα και συνεχίζουν να τον τιμούν έως σήμερα. Ο Γ. Σταυρουλάκης αναφέρει: «Έμεινα έκπληκτος από την τιμή που γίνεται στον ήρωα του εργατικού αγώνα. Έφτασα στην πόλη, όπου υπάρχει ο τάφος του, καθώς και άλλων Ελλήνων που σκοτώθηκαν στην σφαγή. Σε κεντρικό σημείο της πόλης βρίσκεται το μνημείο με το άγαμά του. Ακριβώς εκεί υπάρχει ένα από τα ορύγματα που έσκαψε για να προφυλαχθούν τα γυναικόπαιδα, που τελικά έκαψε η εθνοφρουρά(…) Επίσης το ιστορικό μουσείο της πόλης έχει αφιερώσει ένα από τα πέντε κτήρια στον Λούη Τίκα και τους συντρόφους του, όπου περιλαμβάνονται πολλά βιβλία και φωτογραφίες». Το χρονικό της απεργίας δεν γράφτηκε ποτέ. Είχε σχεδόν ξεχαστεί, ώσπου το 1944 ο τραγουδιστής Γούντι Γκάθρι έγραψε ένα τραγούδι με τίτλο «The Ludlow Massacre». Το τραγούδι ακουγόταν συχνά στις διαδηλώσεις της δεκαετίας του ’60. Αλλά και ο ποιητής Ντέιβιντ Μέισον έγραψε ένα ποιητικό μυθιστόρημα 4.800 στίχων με τίτλο: «Ποιος ήταν ο Λούης Τίκας», όπου περιγράφεται η ζωή του Έλληνα πρωταγωνιστή του αμερικανικού εργατικού κινήματος. Την ζωή του Τίκα επανέφερε στο προσκήνιο ο ελληνοαμερικανός συγγραφέας Ζήσης Παπανικόλας το 1991 γράφοντας τη βιογραφία του σε ένα βιβλίο. Επίσης, το 2001 ο Αμερικανός τραγουδοποιός Φρανκ Μάνινγκ (Frank Manning) στηριγμένος στις αναμνήσεις του παππού του που συμμετείχε στην απεργία του Λάντλοου, έγραψε το τραγούδι «Λούης Τίκας», που βραβεύτηκε στο διαγωνισμό «Γούντι Γκάθρι». Το τραγούδησε στις ετήσιες εκδηλώσεις που διοργανώνονται στο Λάντλοου από την Ένωση Ανθρακωρύχων και το 2007 το τραγούδησε και στην Ελλάδα.