Ο Αδαμάντιος Κοραής περί της Απάτης του Αγίου Φωτός

Σήμερα ξεκινάμε ένα συγκριτικό αφιέρωμα στο Άγιο Φως προσπαθώντας να διερευνήσουμε την αλήθεια, ωστόσο εφόσον μιλάμε για θέμα πίστης, είναι φυσικό να μην υπάρχει αντικειμενικότητα στους πιστούς. Ο πιστός πιστεύει γιατί θέλει να πιστεύει όχι γιατί κάτι είναι υπαρκτό ή λογικό. Εξάλλου όλο το οικοδόμημα της Πίστης αλλά και της Αγάπης βασίζεται στην υποκειμενικότητα του Πιστού. Δεν εξετάζουμε την Πίστη αλλά τη Λογική της Πίστης. Η Πίστη όπως και η Αγάπη δεν βασίζονται στη Λογική. Αφορούν σαν συναισθήματα που είναι και τα δύο μόνο το τι νιώθει ο Πιστός.

Όσο υπάρχουν πρόβατα (ποίμνιο) πάντα θα υπάρχουν και τσοπάνοι (ποιμένες) και τσοπανόσκυλα (μπαμπούλες)

Ο διδάσκαλος του γένους Αδαμάντιος Κοραής αναφέρει ότι « …οι χριστιανοί Πατέρες δεν αναφέρουν τίποτα μέχρι τον 9ο μ.κ.ε αιώνα περί του αγίου φωτός» και αποκαλεί τους Αγιοταφίτες ιερείς λαοπλάνους. Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Εφραίμ Β΄ (1766-1771) κατάργησε την τελετή του αγίου φωτός ως «χειροποίητον μηχανουργίαν». Η τελετή αποτελεί «ιερό» κατασκεύασμα προσέλκυσης τουριστών-προσκυνητών και των οικονομιών τους. Τα τεράστια έσοδα του Πατριαρχείου τα διαχειρίζονται ιδιοτελώς οι αξιωματούχοι Αγιοταφίτες. Ω Ναι ! Είναι Π Ο Λ Λ Α τα Λ Ε Φ Τ Α και της μπίζνας του «αγίου φωτός»

Αντικληρικισμός και αντικομουνισμός: Αυτές οι δύο αντί-θέσεις (συγγενείς, όπως θα δούμε) θεωρούνται ως αντιδραστικές και δογματικές τοποθετήσεις. Στις τελευταίες δεκαετίες, έφτανε να κολλήσεις σε κάποιον την ετικέτα του «αντικομουνιστή» για να τον εξουδετερώσεις παρομοιάζοντάς τον με φασίστα. Πράγμα που κατά κόρον έκανε το ΚΚΕ. Στην πραγματικότητα ούτε αντιδραστικές, ούτε δογματικές είναι. Αντίθετα, είναι προοδευτικές και φιλελεύθερες. Και ιδού γιατί:

Ο αντικληρικός δεν είναι απαραίτητα άθεος, ούτε καν εναντίον της θρησκείας. Είναι εναντίον του κλήρου – δηλαδή αντίθετος με τους τρόπους και τις πρακτικές της εκκλησίας. Στην ακρότατη περίπτωση και εναντίον της ύπαρξής της. Μπορεί να την θεωρεί περιττή. Δεν χρειάζεται μεσολαβητές ανάμεσα στον εαυτό του και τον Θεό. Δύναται να είναι κανείς πιστός Χριστιανός χωρίς μητροπολίτες, εικόνες, καντήλια και εξαπτέρυγα. Ίσως μάλιστα να είναι πιο σωστός αυτός που ακολουθεί απλώς την Επί του Όρους Ομιλία.

Αλλά και ο αντικομουνιστής δεν είναι απαραίτητα αντίθετος με τις απόψεις του Μαρξ. Απλώς μπορεί να μην συμφωνεί με το μεταγενέστερο κλειστό Δόγμα (π.χ. του Διαλεκτικού και Ιστορικού Υλισμού) ή με το μονολιθικό, ασάλευτο και αυταρχικό κόμμα.

Έβαλα αυτές τις έννοιες μαζί γιατί, όπως αρκετοί γνωρίζουν, είναι συγγενείς. Ήδη στην δεκαετία του σαράντα ο Bertrand Russell, στην «Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας», είχε κάνει μία λεπτομερέστατη παρουσίαση του κομμουνισμού ως θρησκείας: με δόγμα, ιερατείο, μεσσία, αιρετικούς – ως και Δευτέρα Παρουσία. Για μένα και οι δύο αυτές – υποθετικά αρνητικές – έννοιες μπορεί να είναι θετικές. Να υποδηλώνουν άνθρωπο ελεύθερο, ανοιχτό και αδογμάτιστο. Που είναι ενάντιος στα κλειστά συστήματα.

Φυσικά, όταν προκαλούνται από άλλους χειρότερους δογματισμούς (όπως στον κύριο Μπαλτάκο) είναι απλώς το σύμπτωμα αντίθετου ιδεολογικού καρκινώματος. Κάποιος που είναι αντικομουνιστής επειδή είναι φασίστας, απλώς αλλάζει ένα δόγμα με άλλο – αλλά δεν είναι ελεύθερα σκεπτόμενος άνθρωπος. Ενώ για μένα αυτά τα δύο «αντί-» μπορεί να είναι βήματα απελευθέρωσης.

Όσο πλησιάζει το Πάσχα και σκέπτομαι πως πάλι θα ξοδέψουμε χρήματα για να φέρουμε το (δήθεν) Άγιο Φως και να το υποδεχθούμε με τιμές αρχηγού κράτους, γίνομαι εμμανής αντικληρικός. Και υποθέτω πως το ίδιο θα γινόταν και ο Ιησούς, που από ότι ξέρουμε, δεν πίστευε σε ειδωλολατρικά σύμβολα – και μάλλον θα μοίραζε τα χρήματα στους φτωχούς.]

Αυτή την προσωπική του γνώμη δημοσίευσε ο Νίκος Δήμου δημόσια και αν ήταν δυνατόν να τον γδάρουν ζωντανό, επίσης δήμοσια στην πλατεία οι «χριστιανοί άνθρωποι της αγάπης» θα το έκαναν με εκστατική χαρά και θα ‘λεγαν πως είναι «θέλημα θεού». Η γνωστή παράνοια του προβάτου που το μόνο που γνωρίζει καλά είναι να βελάζει, να διαμαρτύρεται και να προσκυνάει υπάκουο και ταπεινό.

Ο Αδαμάντιος Κοραής ο πατέρας του Ελληνικού διαφωτισμού στον περίφημο «Διάλογο περί του εν Ιεροσολύμοις Αγίου Φωτός Άτακτα 1825 Τόμος Γ΄» κάνει μια σφοδρή επίθεση στην όλη ιστορία γύρω από το Άγιο Φώς για την οποία έχουν υπάρξει διάφορες απαντήσεις.

Η επίσημη Εκκλησία δεν τόλμησε να υποκύψει τότε, στις παρανοϊκές φωνές των χριστιανοταλιμπάν και να τον χαρακτηρίσει αιρετικό και αισχρό άθεο όπως εισηγήθηκε στον Πατριάρχη Κωνστάντιο μια οργισμένη μερίδα του κλήρου. Ο Πατριάρχης φοβούμενος, το τεράστιο και διεθνές κύρος του Κοραή φοβήθηκε να κινηθεί εναντίον του και το 1833 όταν ο Κοραής πέθανε στο Παρίσι έδωσε άδεια τελέσεως επιμνημόσυνης τελετής στην Κωνσταντινούπολη.