Η παρολίγον ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2008

Του Δημήτρη Ρομποτή*

Γνωρίζοντας ότι ξημερωθήκατε στους υπολογιστές σας περιμένοντας το τρίτο και επιμηκέστερον μέρος της κατ’αποκλειστικότητος αναφοράς μου στην πατριαρχική επίσκεψη στο Κίεβο το 2008 που παραλίγο να….
προκαλέση ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, μπαίνω αμέσως στο θέμα. Εσείς που δεν διαβάσατε τα δύο προηγούμενα σημειώματα-συνταρακτικές αποκαλύψεις, μπορείτε να τα βρήτε εδώ: http://neohellenika.com/?p=360 και http://neohellenika.com/?p=362

Με την άφιξή του στο αεροσκάφος της επιστροφής που περίμενε μαζί με εμάς και το εξουθενωμένο άγημα της ουκρανικής προεδρικής φρουράς επί τρίωρον, ο Βαρθολομαίος ήταν λες και είχε περάσει Ιερά Εξέταση κατά την τελευταία συνάντησή του με τον Πρόεδρο Γιούσενκο. Αν και προσπαθούσε να φανή άνετος και φυσικός, μέχρι που ρώτησε τις Τουρκάλες δημοσιογράφους για κάποιες εκρήξεις βομβών εκείνη την ημέρα στην Κωνσταντινούπολη, φαινόταν ότι ήταν αλλού. Βρισκόταν μεταξύ σφύρας και άκμονος και το μόνο που μπορούσε να κάνη επί του παρόντος ήταν να δέχεται χτυπήματα. Επίμονα, σχεδόν παρακλητικά, ζήτησε απο τον Ιερώνυμο (Αθηνών και Πάσης Ελλάδος) να μείνη δυο-τρεις μέρες στην Κωνσταντινούπολη και να μην συνεχίση στην Αθήνα με τους υπόλοιπους. Ο Ιερώνυμος προφασίστηκε ανηλειμμένες υποχρεώσεις, έλλειψη καθαρών εσωρούχων και της σχετικής πολιτικής ενδυμασίας που προβλέπουν οι τουρκικές αρχές για την εμφάνιση ιερωμένων, αλλά ήταν τέτοια η επιμονή του πατριάρχη που δέχτηκε να μείνη στην Κωνσταντινούπολη.

Και ο Ιερώνυμος υπέφερε πολύ κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, όχι τόσο λόγω αγωνίας για τις ανυπόφορες παρασκηνιακές διεργασίες, όσο γιατί είχε ένα πρόβλημα στο πόδι και κούτσενε με αποτέλεσμα κάθε νέα μετακίνηση να ήταν δυσκολότερη της προηγούμενης. Πάντως δεν έχανε το οξύ χιούμορ του και δεν άφηνε κανέναν να του πάρη τον αέρα. Σε ερωτήσεις δημοσιογράφων για άσχετα θέματα κατά την πτήση της επιστροφής, τους είπε σε μια φάση, «βλέπετε τί διαβάζω;» και τους έδειξε το εξώφυλλο ενός βιβλίου που αναφερόταν στον Τύπο και τα διάφορα κέντρα διαπλοκής!

Ενώ παρίστανε ότι ήλεγχε την κατάσταση, ο έχων ύψος μπασκετμπολίστα – ούτε ο Ντίβατς νά’τανε – ρωσομαθής και ρωσοσπουδαγμένος Μητροπολίτης Γαλλίας Μιχαήλ που έκανε και τον επίσημο δραγουμάνο, δεν έδειξε τίποτα το ιδιαίτερο πέραν των τεχνικών κυρίως γνώσεων. Βέβαια, λογικό είναι να βρίσκεται μονίμως αλλού, αφού λόγω ύψους κινείται σε δυσθεώρητα για τους άλλους επίπεδα, χώρια που κάνει και διαφορετικό καιρό εκεί πάνω. Χαζός πάντως δεν είναι. Οταν τις προάλλες μεθόδευαν να τον κάνουν αρχιεπίσκοπο Αμερικής με δια της βίας παραίτηση Δημητρίου λόγω ηλικίας, ο Μιχαήλ δεν δεχόταν με τίποτα! Σου λέει θα αφήσω τη Γαλλία μου, την ησυχία μου, την Ευρώπη με τις τσαγιέρες και τα πιατικά της (είναι παθιασμένος συλλέκτης) και θα τρέχω στην υγρασία, τα χιόνια και τις λάσπες της Αμερικής να μου βγάλουνε το λάδι; Χώρια που θυμότανε και την περίπτωση Σπυρίδωνα, οπότε τους ευχαρίστησε πάρα πολύ, αλλά δεν πήρε! Στην Ουκρανία πάντως, δεν φάνηκε να παίζη μπάλα, ως ζωτικός του χώρος θα έπρεπε να λύνη και να δένη. Αρκέστηκε να είναι στη σκιά των άλλων κι’ας τους επισκίαζε όλους λόγω ύψους.

Πέραν των πολιτικών αποχρώσεων, η πατριαρχική επίσκεψη στην Ουκρανία ήταν εντυπωσιακή από πολιτιστικής και αισθητικής πλευράς. Κατά αρχάς το Κίεβο, με τα ανακαινισμένα νεοκλασικά κτίρια και τους αμέτρητους Ορθόδοξους ναούς να λάμπουν καθώς το επίμονο καλοκαιρινό φως ελουζε τους μπλέ και επιχρυσωμένους τρούλους, προσέδιδε μια αίσθηση αυτοκρατορικού μεγαλείου. Πολλοί κάτοικοι στις εκδηλώσεις για τον Βαρθολομαίο φορούσαν παραδοσιακές ενδυμασίες και ήταν άκρως φιλικοί σε εμάς τους Ελληνες, όταν τους συναντούσαμε στους δρόμους αργότερα. Ανθρωποι με καθαρά, αγνά πρόσωπα που πραγματικά ζούσαν την πατριαρχική επίσκεψη ως ιστορικό γεγονός, ακόμη και ως ευλογία. Κατά τη διάρκεια του συλλείτουργου στον λόφο του Βλαδίμηρου, η θέα του ποταμού Δνείπερου στο βάθος, όπου σύμφωνα με την παράδοση βαφτίστηκε μαζί με τους ευγενείς του ο αυτοκράτωρ των Ρους, οι γλυκόπιοτες μελωδίες της ρωσικής χορωδίας αλλά και οι ενδόμυχα μεγαλοπρεπείς ήχοι της βυζαντινής του Λυκούργου Αγγελόπουλου, οι καμμιά 50αριά χρυσοποίκιλτοι ιεράρχες περιβάλλοντες τον Οικουμενικό Πατριάρχη, το υπερμεγέθες και για αυτό κάπως αστείο δισκοπότηρο που θύμιζε μίνι κολυμπήθρα, η μπάσα φωνή του Αλέξιου που ακουστικά ξεπρόβαλε σαν από σκηνή βιβλίου του Ντοστογιέφσκυ, σε έκαναν να νοιώθης ότι ζούσες την ιστορία, όχι μια συγκεκριμένη ιστορία, αλλά την αλληλουχία των αιώνων που μάζεψε ό,τι πρόλαβε και τα έκανε πολιτισμό σημερινό.

Ενοιωθες επίσης ένα δέος, όχι απαραιτήτως θρησκευτικό, ούτε εθνικιστικό, που ίσως να το προξενούσε, ακόμη και σε έναν καθ’έξιν κυνικό όπως εμένα, η σχετικότητα των μεγεθών. Ενας άνθρωπος (ο πατριάρχης), εκπροσωπών ιστορία και πολιτισμό που άλλοι ακόμη τον ψάχνουν, με ουσιαστικά ελάχιστη εξουσία να προεξάρχη και να γίνεται η πέτρα του σκανδάλου σε σημερινές γεωπολιτικές αναταράξεις στις οποίες εμπλέκονται υπερδυνάμεις, λαϊκές και θρησκευτικές. Αν οι διάφοροι ιερωμένοι και ιεράρχες μπορούσαν να πάρουν αυτό που κάνουν λίγο πιο σοβαρά, αν ενδεχομένως είχαν τη δύναμη να επανεξετάσουν το όλο πακέτο, να το καθαρίσουν από τα στρώματα σκόνης που έχει αφήσει πάνω του η στείρα τυπολατρεία, ίσως να μπορούσαν να καταστούν αξιόπιστη επαναστατική ηγεσία στον σύγχρονο κόσμο.

Φυσικά, η πατριαρχική επίσκεψη είχε και τα ουκ ολίγα ευτράπελά της για τα οποία θα μπορούσε κανείς να γράψη βιβλίο. Να ξεκινήσω από τον Θεολόγο εξ Αθηνών, ο οποίος συνόδευε την πατριαρχική αποστολή για την περίπτωση που οι γνώσεις του περί αυτοκεφαλίας θα ήταν απαραίτητες, ο οποίος άρχισε τα (δωρεάν) κονιάκ από τις εφτά το πρωί; Η δε Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είχε στείλει ως παρατηρητή έναν ηλικιωμένο Βέλγο καλόγερο-αρχισυντάκτη θρησκευτικής εφημερίδας, ο οποίος εν αντιθέσει με τους δικούς μας δημοσιογράφους είχε αξεπέραστη ιστορική κατάρτιση. Ωστόσο, ήταν κακός αγωγός του νερού από ό,τι φάνηκε, γιατί με την υπερβολική ζέστη και υγρασία του Κιέβου τον Ιούλιο σύντομα άρχισε να ζέχνη! Οι ουκρανικές αρχές είχαν διαθέσει για τους δημοσιογράφους που συνόδευαν τον Βαρθολομαίο δύο μικρά λεωφορεία – αισθανθήκαμε σαν να ζούμε στους καιρούς του κομμουνισμού, αφού μπορούσαμε να περνάμε κόκκινα φανάρια, να παρκάρουμε όπου θέλουμε κοκ. Κατά τη διάρκεια μιας στάσεως, είδαμε να αδειάζη το πρώτο λεωφορείο και να έρχωνται όλοι στο δικό μας, κρατώντας τη μύτη τους. Καλός άνθρωπος, αλλά σου’ρχότανε να τον πετάξης στον Δνείπερο να ξεκατελωθή!

Αφήστε δε τα περιβόητα μέτρα ασφαλείας των αρχών κατά μήκος του φράχτη που περιέβαλε το πάρκο του Βλαδίμηρου! Η προσέλευση ιερωμένων και κόσμου ήταν τέτοια που δεν υπήρχε περίπτωση να περάσουν όλοι από τις μηχανές ελέγχου μεταλλικών αντικειμένων που είχαν τοποθετηθεί σε διάφορα σημεία. Θα νύχτωνε μέχρι να τελειώσουν. Εν τω μεταξύ, πολλοί ιερωμένοι επειδή είχαν υπολογίσει την καθυστέρηση είχαν έρθει ντυμένοι τις μεγάλες στολές (η γραμμή ήταν όλοι να φορέσουν αυτοκρατορικά άμφια σε απόχρωση χρυσού χωρίς παραλλαγές. Σου λέει μην εμφανιστούν κάποιοι με μπλέ ή πράσινο και ξεχωρίσουν, άσε που η όλη μάζωξη θα γινόταν καρναβάλι …) και άντε να περάσουν από τις μηχανές με τόσα σιδερικά! Επρεπε να μπούν και να ξαναμπούν πέντε-έξι φορές! Οταν το είδαν αυτό οι υπόλοιποι, σου λέει πάει η Λειτουργία, δεν προλαβαίνουμε με τίποτα! Οπότε γυροφέρανε τον φράχτη μέχρι να βρούνε σημεία που ήταν κάπως χαμηλότερα τα αιχμηρά κάγκελα. Και τότε να δης κάτι πάπαρδους (είναι και δυο μέτρα αυτοί, όχι όπως του δικούς μας, τους μπάστακες) χρυσοποίκιλτους να σαλτάνε τους φράχτες παίρνοντας φόρα, λες και έκαναν επί κοντώ! Πίσω τους, κάτι χοντροκώλες παπαδιές με τα λουλουδάτα κεφαλοπάνια να τους κρατάνε μίτρες, πατερίτσες και διάφορά άλλα εξαρτήματα. Χώρια που μόλις σάλτησε ένας, γέμισε ο τόπος από δαύτους! Ετσι και είχα μηχανή λήψεως ή τηλέφωνο με κάμερα οι σκηνές αυτές θα έκαναν τον γύρο του κόσμου!

Στον χώρο του συλλείτουργου, κάτω από το άγαλμα του Βλαδίμηρου, είχε τοποθετηθεί ειδικό βεστουάριο όπου ντύνονταν οι πρωτοκλασάτοι ιεράρχες. Επειδή όμως ήταν μικρό και οι ιεράρχες πολλοί, οι υπόλοιποι είχαν προνοήσει να έρθουν ντυμένοι. Είχε γεμίσει το Κίεβο χρυσοστολισμένους παπάδες, όπου και να γύριζε το μάτι σου, εμφανίζονταν σαν χρυσομπούλμπουλες το καλοκαίρι.

Κάποια στιγμή ήρθε και ο Πρόεδρος Γιούσενκο στη Λειτουργία επιβαίνων της προεδρικής Μερσεντές την οποία είχαν περικυκλώσει άνδρες της ασφάλειάς του με εντελώς αστείο τρόπο. Ευτυχώς που δεν ήθελε κάποιος να τον δολοφονήση εκείνη την ημέρα …Η όλη εμφάνιση θύμιζε λίγο Μαφία, άσε που τον είχαν δηλητηριάσει οι Ρώσοι μερικά χρόνια πριν, κάνοντάς του τα μούτρα κρέας στην κυριολεξία, οπότε φαινόταν σαν εκείνους τους σκυλομαφιόζους από παλιές αμερικανικές ταινίες. Καλός άνθρωπος πάντως και μας καταπεριποιήθηκε! Μέχρι που μ’αφήσανε να μπώ στο προεδρικό μέγαρο με πουκάμισο και χωρίς κανενός είδους ταυτότητα (με βρήκανε με το δημοσιογραφικό λεωφορείο στον δρόμο και δεν είχα τίποτα μαζί μου) κατά τη διάρκεια της παρασημοφόρησης του Βαρθολομαίου από τον Γιούσενκο. Τσούγκρισε και το ποτήρι της σαμπάνιας με όλους τους παριστάμενους, ανάμεσά τους και με τον φωτογράφο Δημήτρη Πανάγο, άρα έτσι εξηγείται εν μέρει πώς έγινε …Αρχων της Μητρός Εκκλησίας!

Στο παιχνίδι των συμβολισμών έπαιξαν και …τα αεροπλάνα. Εμείς πήγαμε στο Κίεβο από Αθήνα μέσω Κωνσταντινούπολης με ειδική πτήση των Ουκρανικών Αερογραμμών, επιβαίνοντες μεταχειρισμένου Boeing 737 (ήταν αγορασμένο από τις πορτογαλικές αερογραμμές) ενώ ο Αλέξιος για πολύ μικρότερη πτήση ήρθε από τη Μόσχα με αρκετά μεγαλύτερο Airbus 330 της Αεροφλότ. Σου λέει μη μας περάσουν οι Ελληνες για φτωχομπινέδες …

Σίγουρα μου διαφεύγουν πολλές ακόμη λεπτομέρειες, αλλά κάπως έτσι είχαν τα πράγματα στο Κίεβο κατά την πατριαρχική επίσκεψη, τον Ιούλιο του 2008, όπου λίγο έλειψε να έχουμε εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Γνωρίζω ότι όλα αυτά δεν θα σχολιαστούν από τους πρωταγωνιστές ή κάποιοι «υπεύθυνοι» θα τα απορρίψουν εκ μέρους τους λέγοντας ότι πρόκειται για φαντασιοπληξίες υπό μορφήν ευφυολογημάτων του Ρομποτή. Ωστόσο, εσείς κρατήστε αυτές τις πληροφορίες ως σημείο αναφοράς κι’όταν με το καλό τις ξαναβρήτε μπροστά σας θα με θυμηθήτε …

Ο Δημήτρης Ρομποτής είναι δημοσιογράφος με έδρα τη Νέα Υόρκη.

ΥΓ: Δεν θα ήταν σοφό εκ μέρους μου να διακινδυνεύσω προβλέψεις σχετικά με την κατάληξη της εν εξελίξει κρίσεως στην Ουκρανία, ωστόσο θεωρώ ότι είναι πολύ πιθανόν ο Πούτιν να δώση πίσω την Κριμέα, με τέτοιους όρους όμως που θα συνεπάγονται την πλήρη πρόσδεση της Ουκρανίας στο ρωσικό άρμα επιρροής. Οπως θέλουν να κάνουν και οι Τούρκοι με την Κύπρο εάν συναινέσουν σε «λύση» του Κυπριακού.

http://neohellenika.com/