Μάζα…

“Η δημιουργία μάζας τυποποίησε τα άτομα”, γράφει ο Γκράμσι, “και ως προς τις ατομικές τους ιδιότητες και ως προς την ψυχολογία, προκαλώντας τα ίδια φαινόμενα τα ίδια φαινόμενα όπως και στις άλλες τυποποιημένες μάζες: συναγωνισμό που……
δημιουργεί την ανάγκη επαγγελματικής οργάνωσης, ανεργία, σχολική υπερπαραγωγή, μετανάστευση κλπ”.*

Μέσα σ’ αυτήν την τυποποιημένη, άμορφη και παθητική μάζα, όπως έχει καταντήσει η ελληνική κοινωνία, όπου “ο κάθε ένας έγινε καθένας”, βουλιάζουν τα τελευταία ίχνη κοινωνικών αντανακλαστικών και πολιτικής δράσης. Σε έναν λαό όπου η συστημική προπαγάνδα έχει φορτώσει το ενοχικό σύνδρομο “μαζί τα φάγαμε” (ή “ήσουν κι εσύ στο πάρτι, πελατάκο”), κάθε απόπειρα διαφύλαξης του κοινωνικού κεκτημένου, κάθε προσπάθεια διεκδίκησης των βασικών όρων αξιοπρέπειας στην ζωή και την εργασία, κάθε συζήτηση περί (του αυτονόητου μέχρι χτες) κοινωνικού κράτους, κάθε μαχητική αντίσταση απέναντι στην νεοφιλελεύθερη λαίλαπα που επιχειρεί την αποσάθρωση κάθε έννοιας κοινωνικής αλληλεγγύης και την αποδόμηση του δημόσιου χαρακτήρα του κράτους, χαρακτηρίζεται περίπου ως παλιομοδίτικη γραφικότητα, “μπολσεβικισμός”, συντεχνιακή αντίληψη, αντικοινωνική συμπεριφορά (!), πελατειακή αντίληψη και (έλεος) αντιπατριωτική (!!!) συμπεριφορά και στάση!
Ο μεταμοντέρνος ανορθολογισμός σε όλο του το μεγαλείο…
Οι “μεγάλες πολιτικές αφηγήσεις” φαντάζουν πλέον κελύφη κενά περιεχομένου και συμβαίνουν πραγματικά θέατρα του παραλόγου, όπου (δήθεν) σοσιαλιστικοί πολιτικοί σχηματισμοί εφαρμόζουν τις πιο σκληρές κι ανελέητες νεοφιλελεύθερες πολιτικές και πρακτικές (μιλάμε πλέον για κοινωνίες του ενός τρίτου) στο όνομα του…σοσιαλιστικού νεοπατριωτισμού! Οι “εκδοχές του κοινωνικού” μεταφράζονται έτσι σε μια λογιστική απεικόνιση της κοινωνίας, όπου οι άνθρωποι πραγμοποιούνται (κυριολεκτικά) και τα λογιστικά – οικονομικά μεγέθη φετιχοποιούνται, αποκτούν αυθυπαρξία κι αυταξία.
Σ’ αυτό το μετακαπιταλιστικό περιβάλλον, οι άμεσες ανθρώπινες επαφές έχουν ατονήσει και οι κοινωνικές ταυτότητες και συλλογικότητες διαμορφώνονται κυρίως μέσα απ’ την προπαγάνδα των ΜΜΕ και του διαδικτύου. Οι βασικές, θεμελιώδεις, κοινωνικοπολιτικές αξίες ξεθωριάζουν και περιθωριοποιούνται μπροστά στην ανελέητη επέλαση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής ρύθμισης, όπου κάθε άλλη, πλην της νεοταξικής, κοινωνικοπολιτική προσέγγιση βαφτίζεται από έωλη και αντιδραστική έως αντιδραστική. Τριάντα χρόνια μετά, η Θάτσερ “δικαιώνεται” (σοσιαλιστικά!): “Δεν υπάρχει άλλος δρόμος [πλην της βαρβαρότητας]”
Ωστόσο, υπάρχει πάντα ένα όριο στην “πίεση” που μπορεί ν’ αντέξει ακόμα και το πιο αποχαυνωμένο πόπολο, ακόμα κι ο πιο ενοχικός υποτελής. Κι αν σήμερα οι ραγιάδες δείχνουν αποπροσανατολισμένοι και χαμένοι μέσα στην έρημο της μεταπολιτευτικής ιδεολογικοπολιτικής ανυπαρξίας, κι αν οι άβουλοι υπαλληλίσκοι της τροϊκανής ανθυπατείας θεωρούν ότι αρκεί το επικοινωνιακό “σοκ και δέος” για να χειραγωγήσουν τους ιθαγενείς, ο Μαρξ μας έχει μάθει ότι: “δεν είναι η συνείδηση των ανθρώπων που καθορίζει την ύπαρξή τους αλλά, αντιθέτως, η κοινωνική τους ύπαρξη καθορίζει τη συνείδησή τους”.
Προς το παρόν, βλέπουμε τις εκρηκτικές αποσυμπιέσεις της αφόρητης κοινωνικής εξαθλίωσης σε χώρες όπως η Τυνησία κι η Αίγυπτος. Η Ευρώπη δείχνει να αισθάνεται “ασφαλής” πάνω στο σαθρή “φιλελεύθερη” πολιτική πραγμάτωση, όπου ενωμένες μειοψηφίες ελίτ καταδυναστεύουν διαιρεμένες λαϊκές πλειοψηφίες.
Λάθος.

“Αλλά παρόλο που η πιο φοβερή αθλιότητα πλήττει εκατομμύρια προλετάριους, δεν αποτελεί ακόμα ένα κίνητρο για την επανάσταση. Ο άνθρωπος είναι προικισμένος απ’ τη φύση με μια αξιοθαύμαστη υπομονή που συχνά, είναι αλήθεια, φτάνει στην απελπισία και μόνο ο διάβολος ξέρει ως ποιο σημείο μπορεί ν’ αντέξει όταν, μαζί με την αθλιότητα που τον περιορίζει σε ανήκουστες στερήσεις και σ’ έναν αργό θάνατο από ασιτία, υποφέρει κι από κείνη την ανοησία, απ’ τα βλακώδικα αισθήματα, από εκείνη την απόλυτη έλλειψη συνείδησης των δικών του δικαιωμάτων κι από εκείνη την αδιατάρακτη υπομονή κι υπακοή, που ανάμεσα σ’ όλους τους λαούς χαρακτηρίζουν μ’ έναν ειδικό τρόπο τους Ινδοϊστές της Ανατολής και τους γερμανούς. Ένας άνθρωπος που έχει γίνει τέτοιος δεν θα ξανασταθεί ποτέ στα πόδια του: θα πεθάνει, αλλά δεν θα εξεγερθεί. Αλλά όταν οδηγηθεί στην απελπισία τότε μπορεί να εξεγερθεί. Η απελπισία είναι ένα αίσθημα οξύ και παθιασμένο. Εξαφανίζει την αδράνεια και την υποταγή και προϋποθέτει, αν όχι τίποτ’ άλλο, έναν κάποιο βαθμό κατανόησης της δυνατότητας να φθάσει κανείς σ’ ένα ανώτερο επίπεδο.
Με λίγα λόγια, είναι αδύνατο να παραμείνει κανείς για πολύ στην κατάσταση της απελπισίας. Η τελευταία σπρώχνει γρήγορα τον άνθρωπο στη δράση ή στον θάνατο. Σε ποια δράση; Φυσικά στη δράση για την κατάκτηση καλύτερων συνθηκών ζωής. Ακόμα κι ο γερμανός, όταν είναι απελπισμένος, παύει να τα μετράει όλα. Βέβαια, προτού να οδηγηθεί κανείς στην απελπισία, χρειάζεται να υποστεί πολλές προσβολές, πολλές κακοτυχίες, πολλά δεινά και να υποφέρει πολλά.”**

*Αντόνιο Γκράμσι, ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ, τομ. Α’, εισ.-μτφ.-σχολ. Θ.Χ. Παπαδόπουλος,εκδ. ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ, Αθήνα 2005, σελ: 64.

**Μ. Μπακούνιν, Κρατισμός και Αναρχία, εκδ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ, Αθήνα, 1979, σ. 34-36

http://albatros-imerologia.blogspot.com/

Use Facebook to Comment on this Post