Αναθεώρηση του δικαιώματος ψήφου

Υπάρχει ένα θέμα που θεωρώ πως χρειάζεται να το ξαναμελετήσουμε.
Αυτό είναι το δικαίωμα ψήφου, που αυτή τη στιγμή είναι καθολικό από 18 ετών μέχρι και το τέλος της ζωής.

Η πρότασή μου πιθανότατα θα….
ξενίσει πολλούς στην πρώτη της ανάγνωση, αλλά καλό είναι, πριν τα αναθέματα, να σκεφτούμε μήπως πράγματι χρειάζεται μια αναθεώρηση του ζητήματος.

Σ’ ένα σύστημα αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας η ανώτατη πολιτική διαδικασία είναι η ψήφος.
Η ψήφος είναι πολύ σοβαρή διαδικασία.

Από τι πρέπει να διέπεται η ψήφος;

Από γνώση του παρελθόντος
από αίσθηση του παρόντος και
από προσδοκία για το μέλλον.
Κάποιος που ψηφίζει λοιπόν, την ώρα που προσέρχεται στην κάλπη, πρέπει πρώτα απ’ όλα να έχει την -ελάχιστη δυνατή έστω- εμπειρία από προηγούμενες καταστάσεις.
Δηλαδή να μπορεί να έχει δική του κρίση για τα κόμματα, τους συνδυασμούς και τα πρόσωπα που ζητούν την ψήφο του. Να γνωρίζει το παρελθόν τους.
Να γνωρίζει αν το Τάδε κόμμα στις προηγούμενες εκλογές έταξε πράγματα που δεν υλοποίησε ή αν το Δείνα κόμμα έχει στο -πρόσφατο έστω- παρελθόν του διατυπώσει απόψεις ή προβεί σε πράξεις που τον βρίσκουν σύμφωνο ή αντίθετο.
Θα πρέπει να έχει δει με τα ίδια του τα μάτια (και όχι από διηγήσεις άλλων) ποιοι απαρτίζουν τον ένα πολιτικό χώρο, ποιοι απαρτίζουν τον άλλο, ποιοι τον τρίτο και να έχει βιώσει -ει δυνατόν- κάποιες πρακτικές τους.
Επίσης -το κυριότερο- να έχει βγει στον ενεργό στίβο της ζωής και να έχει βιώσει την κατάσταση όντας είτε εργαζόμενος είτε φοιτητής είτε άνεργος είτε φαντάρος.
(να έχει δηλαδή τη δυνατότητα να έχει βιώσει, ανεξαρτήτως προσωπικής επιλογής)

Αυτός που ψηφίζει επίσης εξυπακούεται πως πρέπει να έχει συμφέροντα στο παρόν.
Είτε είναι εργαζόμενος είτε άνεργος είτε επιχειρηματίας είτε νοικοκυρά είτε άεργος είτε συνταξιούχος είτε φοιτητής είτε εισοδηματίας, είναι δεδομένο πως σε κάποιες πολιτικές θέσεις ακουμπάει και το προσωπικό του συμφέρον. Ή, αν θέλετε, το ταξικό του συμφέρον.
Κάποιος π.χ. που έχει ιδιοκτησία, ενδιαφέρεται άμεσα για το φόρο ακίνητης περιουσίας, κάποιος εργαζόμενος για τα εργασιακά δικαιώματα, κάποιος επιχειρηματίας για τη φορολογία, κάποιος συνταξιούχος για τις επικουρικές, κάποιος άνεργος για την εύρεση εργασίας και πάει λέγοντας.
Άρα ο ψηφοφόρος πρέπει να έχει τρέχοντα συμφέροντα, ώστε να αποφασίζει και με βάση αυτά την πολιτική του προτίμηση και δυνητικά την επόμενη κυβέρνηση.

Αυτός που προσέρχεται στην κάλπη, τέλος, πρέπει να έχει και άμεσο προσωπικό ενδιαφέρον για το μέλλον.
Η επίδραση των αποφάσεων μιας κυβέρνησης δεν εξαντλείται άλλωστε στα τέσσερα χρόνια που κυβερνά, αλλά διατηρείται για πολλά ακόμη χρόνια.
Για του λόγου το αληθές ακόμη σήμερα συζητάμε για την ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση κυβερνήσεων των δεκαετιών του ’70, του ’80 και του ’90…
Συμπεραίνουμε πως ο ψηφοφόρος δεν πρέπει να επιλέγει με βάση μόνο τη γνώση του παρελθόντος και τα τρέχοντα συμφέροντά του, αλλά αναλογιζόμενος και τις συνέπειες της πολιτικής του επιλογής στα επόμενα χρόνια.
Διότι αν του υποσχεθεί το τάδε κόμμα ότι θα του αυξήσει τη σύνταξη παρόλο, επιλογή που πιθανότατα θα δημιουργήσει αργότερα πρόβλημα καταβολής συντάξεων απ’ τα ταμεία, ο υπερήλικας ψηφοφόρος είναι λογικό να επιλέξει αυτό το κόμμα που του δίνει άμεση βοήθεια, αδιαφορώντας για τις συνέπειες της πράξης του αυτής για τις επόμενες γενιές.
(αυτή τη λογική μάλιστα τη ζούμε στο πετσί μας, ιδίως με τη σημερινή κυβέρνηση)

Πού καταλήγουμε λοιπόν;
Ο ψηφοφόρος πρέπει να έχει (με βάση αντικειμενικά κριτήρια) αναγνωρίσιμο παρελθόν, ενεργό παρόν και προσδόκιμο μέλλον.
Ποιος πολίτης έχει κα τις τρεις αυτές ιδιότητες;

Ο 18χρονος έχει παρόν, έχει μακρύ μέλλον, μα δεν έχει παρελθόν. Οι εμπειρίες του είναι μηδαμινές, όντας μέχρι πρότινος τυπικώς και ατύπως προστατευόμενο μέλος.
Ο 25χρονος, 30χρονος, ο 40χρονος, ο 50χρονος, ο 60χρονος, ο 70χρονος έχει και παρελθόν για να κρίνει και παρόν για να έχει προσωπικό ενδιαφέρον και μέλλον για να έχει προσδοκία.
Ο 80χρονος έχει πλούσιο παρελθόν, έχει βεβαίως παρόν, αλλά δεν είναι σε θέση να προσδοκά για το μέλλον. Κρίνει μόνο με βάση τα τρέχοντα και τα παρελθόντα. Όχι όμως με τα μέλλοντα.
Γι’ αυτό, καταλήγω, θα ήταν μια καλή ιδέα να αναθεωρηθούν τα ηλικιακά όρια του δικαιώματος της ψήφου.
Οι 18χρονοι δεν είναι ακόμη έτοιμοι να ψηφίσουν. Πρέπει να τους δοθεί ένα μικρό περιθώριο ενήλικης ζωής, ώστε να αποκτήσουν μια -ελάχιστη έστω- εμπειρία των πολιτικών καταστάσεων και να μπορούν να κρίνουν ποια κυβέρνηση είναι κατάλληλη για τον τόπο.
Το κατώτατο όριο θα μπορούσε να μπει στα 21 έτη.
Τρία χρόνια ενηλικίωσης μέσα στα οποία μπορεί να έχει δουλέψει, να έχει σπουδάσει, να έχει παντρευτεί ή να έχει πάει φαντάρος κάποιος, αρκούν για να σχηματίσει μια πρώτη ιδίαν άποψη για την κοινωνία.

Το ανώτατο όριο είναι πιο δύσκολο να καθοριστεί. Θα ήταν μια καλή ιδέα ίσως να οριστεί κοντά στο “προσδόκιμο ζωής”. Δηλαδή κάπου μεταξύ 75 και 80 ετών. Εγώ πάντως θα διάλεγα τα 75 έτη, χωρίς να είμαι απόλυτος.
Η σοφία των γερόντων είναι πολύτιμη, φυσικά, μα αυτό δε συνεπάγεται και την ικανότητά τους να αποφασίζουν με σύνεση για το μέλλον του τόπου και των ανθρώπων του.
Το κόψιμο του νήματος της ενεργού δράσης στο παρελθόν και η αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης είναι τα δύο μεγάλα εμπόδια στην ορθή κρίση του γέροντα.
Διότι από ένα σημείο και μετά, ο άνθρωπος, μη βιώνοντας “ιδίοις όμμασι” την κοινωνία και καθηλωμένος απ’ το χρόνο σε ένα μικρόκοσμο, παύει να κρίνει με βάση “τα καλά και συμφέροντα”, αλλά με βάση το τί… έκανε στον εμφύλιο ή στα Ιουλιανά!
Αυτό είναι αποτέλεσμα της φυσιολογικής και αναμενόμενης προσκόλλησης του γέροντα στο παρελθόν.
Εξάλλου είναι πολύ συχνό το φαινόμενο να τους σέρνουν τα παιδιά τους στην κάλπη και να τους βάζουν το ψηφοδέλτιο στην τσέπη, διότι συνήθως δεν… καλοβλέπουν κιόλας! Αυτό είναι αποτέλεσμα της σταδιακής υποχώρησης της δυνατότητας αυτοεξυπηρέτησης.
Η ψήφος των γερόντων, λοιπόν, είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό διαστρεβλωμένη από, άσχετα με την εκλογική διαδικασία, κριτήρια.
Η ύπαρξη εξαιρέσεων δεν ανατρέπει, φρονώ, τον γενικό κανόνα.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η μη συμμετοχή (ως ψηφοφόροι και ως υποψήφιοι) μιας ηλικιακής ομάδας στις εκλογές δε συνεπάγεται τον κίνδυνο απώλειας της προσοχής που τυγχάνει από την κοινωνία και την πολιτεία.
Ούτε οι ανήλικοι (κάτω των 18) έχουν δικαίωμα ψήφου, αλλά δε νομίζω πως τίθεται θέμα στοχοποίησής τους από την πολιτεία. Όχι τουλάχιστον περισσότερο απ’τη στοχοποίηση των ενηλίκων (που έχουν και το δικαίωμα ψήφου…)

Επομένως, πρότασή μου είναι το δικαίωμα του εκλέγειν (και του εκλέγεσθαι φυσικά) να αναθεωρηθεί και να οριστεί στα 21 έως 75 έτη.

ΥΓ.: Και τώρα, βαράτε!

toixo-toixo.blogspot.gr