Τι συνέβη τελικά προχτές στα Εξάρχεια;

Aπό τον Θοδωρή Αντωνόπουλο
Tο σκηνικό με την πολυμελή συμμορία ενόπλων που επέδραμε στην πλατεία με τσαμπουκά συλλαμβάνοντας δύο άτομα(!) επιβεβαιώνει ότι κάτι πάει πολύ στραβά στο αθηναϊκό “άβατο”…
Ο φίλος στο τηλέφωνο τα μεσάνυχτα του Σαββάτου ήταν ανήσυχος, φοβισμένος. Και δεν είναι δα κανας «λαπάς» – κάθε άλλο. «Έλα ρε, πού να στα λέω… Σκάσανε κάτι τύποι μπουλούκι με γκάνια στην πλατεία και την πέφτανε σε κόσμο!». «Δεν πας καλά.. Τι έπινες πάλι;», ήταν η πρώτη μου αντίδραση. Είχα άλλωστε μόλις πριν καμια ώρα περάσει από κει και δεν…

έτρεχε απολύτως τίποτα. Όχι πως δεν έχουν ξαναπαίξει ανάλογα περιστατικά στα Εξάρχεια τα τελευταία χρόνια, τόσο χύμα και φόρα παρτίδα μέσα στον κόσμο όμως… μπάστα! Κάτι άλλο θα έγινε, του αρέσει και να τα «φουσκώνει» του μικρού… είπα και ξάπλωσα, για να δω την επομένη το πρωί την είδηση φάτσα-κάρτα με το που άνοιξα τον υπολογιστή. Μια είδηση που είχε μάλιστα πρωτοανέβη στο indymedia, για να κατέβει λίγο αργότερα ως δήθεν ανακριβής (περίεργο ε;).

Ήταν όμως εντελώς αλήθεια. Περί τις 10.30 μμ, σε μια χαλαρή και γεμάτη κόσμο πλατεία ακούστηκε κάποιο «μπαμ» στον αέρα κι αμέσως μετά καμια τριανταριά μαυροντυμένοι μαντράχαλοι εμφανίστηκαν, λέει, από το πουθενά, ανάμεσά τους κάποιοι με όπλα στα χέρια, άλλοι με ρόπαλα, έκαναν έναν ψιλοτσαμπουκά στους «πλατειακούς», δήλωσαν – σύμφωνα με μαρτυρίες – πως «δεν πειράζουν αναρχικούς/αριστερούς»(;) κι εντέλει κατευθύνθηκαν προς τη Θεμιστοκλέους όπου «συνέλαβαν» δύο άτομα, τους πέρασαν κουκούλες(!), τους πήραν μαζί κι έγιναν καπνός – όλα αυτά εκτυλίχθηκαν μέσα σε 2-3′ το πολύ, με τους παριστάμενους να έχουν παγώσει, όσους βρίσκονταν λίγο μακρύτερα να σπεύδουν να εξαφανιστούν και τους υπόλοιπους να αναρωτιόμαστε αν αυτά τα ζούμε στην Αθήνα και όχι στην Μπογκοτά, την Τιχουάνα ή το Μέξικο Σίτι.
Ποιοι ήταν τελικά αυτοί οι «σκιαχτικοί»; Εξαρχής το ράδιο-αρβύλα έκανε λόγο για «αναρχικούς», είτε του «ένοπλου» είτε έτσι γενικά που κυνηγούσαν εμπόρους ναρκωτικών, για ξεκαθαρίσματα λογαριασμών ανάμεσα σε ντίλερ, ακόμα και για ασφαλίτες που στήσανε προβοκάτσια. Τη σύγχυση επέτεινε η έλλειψη μιας κατά τεκμήριο αυθεντικής μαρτυρίας, κάποιου βίντεο ή φωτό από κινητό, έστω – ούτε ο Γιάννης Μπεχράκης, βέβαια, δεν θα καθόταν να απαθανατίσει ένα μπουλούκι τσαμπουκαλεμένους οπλοφόρους ενώ έρχονται κατά πάνω του! Εντέλει η πιθανότερη εκδοχή – που με κάθε επιφύλαξη μεταφέρω – είναι πως επρόκειτο είτε για κάποια μαφιόζικου τύπου επίδειξη δύναμης και πως οι «συλληφθέντες» ήταν έμποροι ναρκωτικών. Χρειάζεται βέβαια να εξακριβώσει κανείς τις παραπάνω πληροφορίες προτού προβεί σε παραπέρα διαπιστώσεις, εξίσου όμως σημαντικό είναι να αντιληφθεί ποιος τελικά «κυβερνά» αυτόν τον τόπο που λέγεται Εξάρχεια και πώς γίνεται να συμβαίνουν τέτοια σκηνικά σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Και μάλιστα όχι σε κάποιο υποβαθμισμένο, ξεχασμένο κι απ’ το Θεό προάστιο αλλά κεντρικότατα, στην πιο ζωντανή, την πιο «εναλλακτική» της γειτονιά. Κι αν τύχεις σε ένα τέτοιο σκηνικό τη λάθος στιγμή, αν έχεις τη λάθος φάτσα, το λάθος ντύσιμο;

Τα Εξάρχεια είναι πολλά χρόνια τώρα «άβατο» για την αστυνομία, που επεμβαίνει μόνο σαν στρατός κατοχής όταν γίνονται επεισόδια ή όταν φάνε καμια εθιμική μολότοφ οι περιμετρικές φρουρές. Ούτε οι «γηγενείς» τους γουστάρουν αλλά ούτε και οι ίδιοι έχουν διάθεση ή κίνητρο να περιφέρονται εκεί – αποφεύγουν να πάνε ακόμα κι αν τους καλέσουν για κάποιο σοβαρό περιστατικό. Κι ενώ όλο αυτό θα μπορούσε καταρχήν να μοιάζει «κατάκτηση» – ήδη από την εποχή που σύχναζα εγώ πιτσιρικάς στην πλατεία ενθουσιαζόμασταν με την προοπτική να γίνουν τα Εξάρχεια “No cops land”, θέλαμε μάλιστα να φιλοτεχνήσουμε και ανάλογα οδικά σήματα στα απελευθερωμένα από τους Πραιτωριανούς της εξουσίας εδάφη «μας» -, στην πορεία αποδείχθηκε πως δεν είναι μόνο οι ένστολοι το πρόβλημα. Γιατί εντάξει, υποτίθεται ότι θες να μπορείς να εκφράζεσαι, να κινείσαι και να κυκλοφορείς απολύτως ελεύθερα όντας κάργα αριστερός, αντιεξουσιαστής, αναρχικός, εναλλακτικός, φρίκος, άγριος νεολαίος κ.λπ.. Επειδή όμως, όπως μας μάθανε και στα Θρησκευτικά, οι άνθρωποι από την Πτώση των Πρωτοπλάστων κι ύστερα απώλεσαν την αγγελική τους αθωότητα και κατά συνέπεια δεν έχουν πάντα τις καλύτερες προθέσεις (συχνά δε, ακόμα κι αν τις έχουν, δεν επαρκούν), ποιος θα εγγυηθεί σε σένα, και ειδικά στον πιο αδύναμο, ένα στοιχειώδες αίσθημα ασφάλειας στην καθημερινότητά του; Θα μου πεις, σου εμπνέουν οι Έλληνες αστυνομικοί σιγουριά και ασφάλεια; Όχι ακριβώς, αλλά τουλάχιστον ξέρεις ότι γενικά κινούνται ή τουλάχιστον επιβάλλεται να κινούνται σε κάποια όρια, που οι άλλοι «κακοί» ούτε για αστείο δεν αναγνωρίζουν. Να γίνουμε μήπως όλοι-ες άσοι στις πολεμικές τέχνες, να φτιάξουμε αντίστοιχα μια δικιά μας συμμορία που όμως θα είναι η «καλή», να εξουσιοδοτήσουμε κάποιους άλλους σχετικά; Ποιους άραγε, με ποιον έλεγχο, τι αρμοδιότητες και κριτήρια;

Και το ζήτημα δεν είναι μόνο τι κάνουμε απέναντι σε φαινόμενα γενικευμένης (καθόλου δε επαναστατικής, απεναντίας μάλιστα βαθύτατα εξουσιαστικής) ανομίας εσύ ο θαμώνας ή εγώ, ο επισκέπτης – «ορίτζιναλ» ή «τρέντουλας», μικρή σημασία έχει – αλλά πώς την παλεύουν οι χιλιάδες κάτοικοι της περιοχής, οι οποίοι ποσώς νοιάζονται πώς έχεις τα Εξάρχεια στο δικό σου κεφάλι. Και είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι κλοπές, οι διαρρήξεις, το εμπόριο πρέζας, οι τσαμπουκάδες, οι ξυλοδαρμοί, οι βανδαλισμοί, εκβιασμοί, οι προστασίες, οι επιθέσεις με όπλα ακόμα κι άλλα τέτοια ωραία εναλλακτικά έχουν βρει πρόσφορο έδαφος εκεί. Η «ακυβέρνητη πολιτεία», το «ανυπότακτο γαλατικό χωριό» των ρομαντικών μοιάζει πια ολοένα περισσότερο με ένα λατινοαμερικανικό Φαρ Ουέστ. Όπου κουμάντο δεν κάνει ούτε η αστυνομία, ούτε βέβαια κάποιο αναρχικό ή άλλο «λαϊκό» κίνημα και για τα «κυριαρχικά δικαιώματα» ερίζουν κάτι σκοτεινοί τύποι με σιδερικά που υπηρετούν μυστήριες μπίζνες και συμφέροντα. Έχουμε ήδη «δει» πυροβολισμούς, τραυματισμούς, ένα-δύο «ορφανούς» φόνους στο παρελθόν, θα περιμένουμε να έχουμε περισσότερους νεκρούς, μήπως και ομαδικές εκτελέσεις μετά ακρωτηριασμών όπως Μέχικο;

Όχι, δεν έχω να προτείνω κάτι. Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι τη λύση θα έδινε μια ακόμα ασφυκτικότερη αστυνόμευση, ούτε όμως κι αυτόκλητες «λαϊκές πολιτοφυλακές» θα εμπιστευόμουν έτσι χαλαρά. Όλοι όσοι αγαπήσαμε αυτή τη γειτονιά, τη χωροταξία, την ανθρωπογεωγραφία και τον μύθο της, όλοι όσοι ζούμε, δημιουργούμε, συχνάζουμε, διασκεδάζουμε, σπουδάζουμε, εργαζόμαστε, αγωνιζόμαστε εκεί, ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας κι ας σκεφτούμε πώς τελικά τα θέλουμε τα έρμα τα Εξάρχεια. Υπάρχει άραγε τρόπος να διατηρήσουμε τον ξεχωριστό τους αυτό χαρακτήρα που όλους μας, παρά τις επιμέρους διαφωνίες και διαφορές λίγο-πολύ «βολεύει», ή θα τα αφήσουμε βορά σε ένα βαλκανικό Σικάγο της Ποτοαπαγόρευσης όπου κάθε ανεπιθύμητος θα τρώει «πόρτα», αν όχι σφαίρες;