Γλωσσική πενία και τετράπαχη αδιαφορία

Απορεί κανείς με πανεπιστημιακούς φιλολόγους που εξοστρακίζουν τον αρχαιοελληνικό λόγο από το Γυμνάσιο. Και, βέβαια, γύρω τους και μπροστά τους απλώνεται ο χώρος της Ανώτατης Εκπαίδευσης με την …..
οικτρότατη, την ορατή και σε τυφλούς αθλιότητά του, που έχει κατακουρελιάσει την επιστημονική διδασκαλία και σπουδή στη χώρα μας και απεργάζεται την επιστημονική και τεχνική αποικιοποίησή της.

του Στέλιου Συρμόγλου

Τι θα γίνει με τα αρχαία ελληνικά της Παιδείας μας; Εχουν οι εξοστρακιστές συνειδητοποιήσει τη χρωκοπία του μαθήματος του αρχαίου ελληνικού λόγου στη Μέση Εκπαίδευση, αλλά και τη μια έστω από τις συνέπειές της, την αθλιότητα της γλωσσικής αρχαιομάθειας των φοιτητών και των αποφοίτων της Φιλοσοφικής Σχολής;

Από την άλλη πλευρά, έχετε σκεφτεί πόσο υποτιμήσαμε την αξία της γλώσσας; Σας έχει προβληματίσει το εξόφθαλμο γεγονός ότι χρησιμοποιούμε ελάχιστες λέξεις για να επικοινωνήσουμε και να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας; Και πόσοι από εμάς δεν έχουν συλλάβει τον εαυτό τους να ακούνε λέξεις τελείως άγνωστες ή κάποιοι να ειρωνεύονται ακούγοντας τους ολίγους που χειρίζονται καλά την ελληνική γλώσσα;

Δεν θα έπρεπε, γιατί η γλώσσα είναι ο ιερός ναός του πνεύματος και οίκος του πολιτισμού. Δίχως τη γλωσσική ανάπτυξη θα ήταν σχεδόν αδύνατη κάθε ανθρώπινη εξέλιξη. Η μετάβαση από την προιστορία στην ιστορία συτελείται με την ανακάλυψη της γραφής.Η γραπτή γλώσσα παρέσυρε το μεσότοιχο που υπήρξε ανάμεσα στους προιστορικούς λαούς και τους καινούργιους καιρούς. Επέτρεψε τη διατήρηση των γνώσεων και βοήθησε , με τη συγκρότηση οργανωμένου κράτους και την καλλιέργεια της επιστήμης, ώστε να σημειωθεί το ιστορικό ξεκίνημα και απάμβλυνε την αδυσώπητη τραγικότητα της παροδικότητας.

Η γλώσσα δεν είναι μόνον όργανο επικοινωνίας, ένα απλό μέσο συνεννόησης στην υπηρεσία των καθημερινών αναγκών, αλλά το σπουδαιότερο εκφραστικό μέσο της ανθρώπινης ψυχής. Κατά τον ορισμό του W.Humboldt, η γλώσσα είναι και υπερατομικό έργο και προσωπική δημιουργία. Αυτό σημαίνει ότι είναι και όργανο για εξωτερίκευση των σκέψεων και τρόπος για την κατανόηση της ψυχικής ζωής της ολότητας και του κάθε ανθρώπου χωριστά. Οσοι είναι αστόχαστοι, νομίζουν ότι η γλώσσα είναι μια απλή τεχνική, ένας μηχανισμός έκφρασης ή ένα ένδυμα της σκέψης. Ομως, η γλώσσα είναι η ίδια η σκέψη. Είναι, κυρίως, μια πνευματική λειτουργία, μια δύναμη μορφοποιούσα τον κόσμο, σημαιολογούσα τα όντα, συντάσσουσα και διακρίνουσα τα αντικείμενα, αποκαλύπτουσα το Είναι.

Η γλώσσα είναι πνεύμα και συγχρόνως φορέας του πνεύματος, αξία η ίδια και μαζί φορέας όλων των αξιών του πολιτισμού. Οι ποικίλοι τρόποι έκφρασης πηγάζουν από τους αντίστοιχους τρόπους του σκέπτεσθαι. Τούτο φανερώνει πως οι βαθύτερες ρίζες της γλώσσας βρίσκονται στο συνειδέναι του ανθρώπου, είναι κομμάτι του συνειδέναι, προέκταση της συνείδησής του. Ακριβής και σαφής σκέψη, ακριβής και σαφής διατύπωση και ομιλία. Η ομιλία, ο λόγος είναι αρχικά ενδιάθετος εσωτερικός. Ο εσωτερικός λόγος, που είναι η αρχέγονη μορφή λόγου, εξωτερικεύεται. Ετσι γίνεται προφορικός και διατυπώνεται, παρίσταται, εξεικονίζεται. Ο λόγος πάλι σημαίνει και ομιλία και νόημα, αλλά και σχέση των πραγμάτων. Αυτήν τη σχέση συλλαμβάνει ο λόγος, ο νους και την αποδίδει γραπτά ή προφορικά με τη γλώσσα.

Η γλώσσα των πνευματικά υποανάπτυκτων λαών είναι φτωχή, όπως φτωχή είναι και η νόησή τους. Πλούσιο εκφραστικό όργανο έχουν λαοί με υψηλό δείκτη πολιτισμού. Ο ελληνικός λαός έχει την πλέον μακραίωνη, πολύκλαδη και γόνιμη πολιτιστική παράδοση. Η ελληνική γλώσσα είναι ένας από τους θαλερούς κλάδους της παράδοσης, ενιαίος, εξελισσόμενος, καρπερός και ακατάλυτος από τον καιρό του Ομήρου.

Η γλώσσα έχει τα φυσιολογικά, ψυχολογικά και κοινωνικά της στοιχεία. Τα φυσιολγικά στοιχεία αποτελούν το έδαφος από το οποίο φύεται και αναπτύσσεται η γλώσσα. Το πλούσιο φωνητικό σύστημα με την εκπνοή, τη φώνηση και την άρθρωση, έχει πλήρη οργάνωση και τέλεια κατασκευή. Τα ψυχολογικά στοιχεία της γλώσσας αρχίζουν από τον απλό συμβολισμό και τη μίμηση και προχωρούν έως τις μορφές εκείνες των μεταφορών, με τις οποίες δημιουργούνται νέες γλωσσικές αποχρώσεις. Η μίμηση των φωνών, η μίμηση των πράξεων οδηγεί στην ονοματοποιία, ενώ η αναλογία, ο ανθρωπομορφισμός και η προσωποποιία είναι πηγές σχηματισμού πολλών νέων λέξεων και εμπλουτισμού της γλώσσας.

Τα κοινωνικά στοιχεία της γλώσσας τη μετασχηματίζουν και την ευρύνουν διαρκώς. Ο ανάγκες του ανθρώπου αυξάνουν και οι σχέσεις γίνονται ολένα και πιο περίπλοκες. Τα γλωσσικά σύμβολα δεν επαρκούν για να ικανοποιήσουν αυτές τις ανάγκες και να εκφράσουν το πνευματικό περιεχόμενο αυτών των σχέσεων, όταν μάλιστα και οι πτυχές του ψυχικού κόσμου επιτείνονται. Ετσι προκύπτει το πλήθος των συνωνύμων

Η εξέλιξη της γλώσσας του ανθρώπου διέρχεται από διάφορα στάδια. Κανένα όμως από αυτά, όσο τέλειο, δεν είναι το τελικό. Χρειάζεται εργώδης προσπάθεια και συνεχής καλλιέργεια για να μπορέσει να φτάσει το άτομο σε γλωσσική αρτίωση. Το ίδιο συμβαίνει και με τη γλώσσα ενός έθνους και ενός λαού. Πολυαίωνη ιστορική πορεία λαξεύει το άγαλμα της γλώσσας του. Τούτο το άγαλμα, οι πνευματικά καλλιεργημένοι λαοί το σέβονται και το εισάγουν ως εφέστιο στο ιερό βήμα της ψυχής τους και της εθνικής τους ζωής.

Και εμείς; Εμείς ρίχνουμε την τετράπαχη αδιαφορία μας πάνω στο σώμα της γλώσσας μας και ασελγούμε ή γινόμαστε παθητικοί θεατές της καταστροφής της ή και αθύρματα επιτηδείων, συνήθως ανιστόρητων και ανερμάτιστων, που θέλουν να μας αποπροσανατολίσουν από την μοναδική αλήθεια μας, την αρχαία ελληνική γλώσσα, που πιστοποιεί το εύρος του πολιτισμού μας!..

Και η θλιβερή κατάσταση, στην οποία περιήλθε η γλώσσα μας, δεν οφείλεται σε λόγους γραμματολογικούς, αλλά κοινωνιολογικούς. Ορισμένες ηγετικές πολιτικές ομάδες θέλησαν να θεμελιώσουν την επιθυμία τους για εξουσία επάνω σε μια δική τους μυθολογία, που να τους νομιμοπιεί όχι μόνο τυπικά, με την κατάκτηση της πλειοψηφίας, αλλά και ηθικά και πνευματικά. Η πρόθεσή τους ήταν σωστή, καθόσον όλες οι εξουσίες περικαλύπτονται από τη χλαμύδα του μύθου, για να μη φαίνεται η γύμνια τους. Η διαστρέβλωση της γλώσσας στις μέρες μας, οφείλεται εν πολλοίς σ’ αυτή την ανόργανη μυθολογία, που προσπαθούν να κατασκευάσουν και που θέλουν να εκφράσουν με αντίστοιχα ανόργανη γλώσσα.

Σε μια κοινωνία βέβαια που εν τέλει μένει ελεύθερη, τα ανόργανα επιθέματα θα απορριφθούν. Μέσα όμως στη σύγχυση, ορισμένα ράκη ψεύτικου μύθου παραμένουν. Και τέτοια είναι το μίσος κατά της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών και παλαιότερα της καθαρεύουσας. Το μίσος αυτό δεν είναι γραμματολογικό, αλλά πολιτικό. Εξυπηρετεί τα τελευταί 30 χρόνια στον ελλαδικό χώρο τις ηγετικές ομάδες, οι οποίες εξυφαίνουν τη δική τους εξουσιαστική μυθολογία.

Μέσα όμως σε μια οργανική, αναπτυσσόμενη κοινωνία των άστεων, και αυτή είναι η κοινωνία των ημερών μας, θα γίνει ελπίζω αντιληπτό, πως δεν μπορεί η κοινή αστική γλώσσα να προκόψει αν δεν συνδεθεί δημιουργικά με την αρχαία γλώσσα. Από εκεί θα πάρει ικμάδες ζωής, βάθος, πλάτος, πάντοιο πλουτισμό. Πολύ περισσότερο, όταν και στην μακρινή Τόγκα, ένα νησί στο αρχιπέλαγος της Πολυνησίας, στο Νότιο Ειρηνικό, στη μικρή πρωτεύουσα του, τη Νούκου Αλόφα, λειτουργεί και αναπτύσσεται συνεχώς το Ινστιτούτο “ATHENISI”, ένα μικρό πανεπιστήμιο, όπου διδάσκονται τα κλασσικά γράμματα και η αρχαία ελληνική γλώσσα…

http://freepen.gr/