Η Ρωσία σε ρόλο… Αρχαίας Σπάρτης

Πριν από αρκετό καιρό, σε συνομιλία μου με ελληνοαμερικανό στρατηγό, τον είχα ρωτήσει γιατί δεν λαμβάνουν υπόψη τους τον Θουκυδίδη, ενώ διδάσκονται τον Πελοποννησιακό Πόλεμο στις στρατιωτικές σχολές τους; Γιατί δεν παραδειγματίζονται από το πάθημα των Αθηναίων, που….
τους κατάστρεψε η έπαρση και η απληστία, ώστε να μη επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη οι Η.Π.Α., ως άλλη ηγέτιδα δύναμη, όπως η Αθήνα ηγούνταν της «Αθηναϊκής συμμαχίας»;

Η αλήθεια είναι, ότι η απάντηση που μου έδωσε ήταν υπό μορφή χαριτολογήματος: «Πράγματι μελετάμε τον Θουκυδίδη, αλλ’ αυτός έγραψε την ιστορία του πολέμου μέχρι το 411 π.Χ. Έτσι, δεν μαθαίνουμε ποια ήταν η τύχη της Αθήνας»! (Η συγγραφή της ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου από τον Θουκυδίδη, σταμάτησε λόγω θανάτου το 411 π.Χ. Την συνέχεια ιστορεί ο Ξενοφών στα «Ελληνικά» του, ο οποίος θεωρούνταν «λακεδαιμονίζων» και υπάρχει μια επιφύλαξη για τα ιστορούμενα).

Προφανώς και ο φίλος στρατηγός των Η.Π.Α. γνώριζε την τύχη της Αθήνας. Αλλά κανείς ισχυρός δεν παραδειγματίζεται από τα λάθη των προηγουμένων, επειδή πιστεύει ότι αυτός θα τα αποφύγει (ο Χίτλερ γνώριζε τι έπαθε ο Ναπολέων στον βαρύ χειμώνα της Ρωσίας, αλλά διέπραξε ακριβώς το ίδιο, με το ίδιο αποτέλεσμα).

Η Αθήνα, συμπεριφέρθηκε στους συμμάχους που απάρτισαν την «Αθηναϊκή Συμμαχία» με τρόπο σκαιό. Όχι μόνον υφήρπασε ο Περικλής το συμμαχικό Ταμείο που βρισκόταν στην Δήλο, για να καλύψει τα έξοδα κατασκευής του Παρθενώνα, αλλά όποια πόλη τολμούσε να διαμαρτυρηθεί για την αυταρχική συμπεριφορά των Αθηνών, γνώριζε την κόψη του αθηναϊκού ξίφους.

Πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή των Μηλίων, όπου ο μεταξύ αυτών και των Αθηναίων διάλογος αποτελεί ουσιαστικώς το «ευαγγέλιο» στην μελέτη των διεθνών σχέσεων. Ο Θουκυδίδης πραγματεύεται το θέμα με αξιοθαύμαστο τρόπο, ώστε να κατανοηθεί -και σήμερα, βέβαια- πώς λειτουργεί το σύστημα «εθνική ανεξαρτησία – υποτέλεια» ως αποτέλεσμα της ανισότητας ισχύος, τις συνεπακόλουθες ηγεμονικές αξιώσεις που εγείρονται. Όλη η ουσία των διακρατικών σχέσεων, τότε και σήμερα, εδράζεται στο εξής επιχείρημα των Αθηναίων: «Οι δυνατοί κάνουν όσα τους επιτρέπει η δύναμή τους, κι οι αδύναμοι όσα τους επιβάλλει η αδυναμία τους». Υποχωρούν, δηλαδή, και αποδέχονται.

Όμως, όταν ο αυταρχισμός της υπερδύναμης εκφύγει των ορίων, τότε αυξάνει τις εστίες αντίστασης. Μια-μια οι δυσαρεστημένες πόλεις (και φυσικά οι Μήλιοι, όσοι επέζησαν από την σφαγή που υπέστησαν, επειδή παράκουσαν) άρχισαν να προσβλέπουν στην Σπάρτη. Η οποία Σπάρτη, δεν είχε καμιά σχέση με εκείνη των Περσικών πολέμων. Μετά την λήξη τους, λες και είχε χαθεί για 50 χρόνια. Όμως διατηρούσε την αίγλη του παρελθόντος, και κατέστη ο πυρήνας γύρω από τον οποίο συγκεντρώνονταν οι δυσαρεστημένες πόλεις που εγκατέλειπαν την Αθήνα.

Αποτέλεσμα: Η Πελοποννησιακή Συμμαχία ενδυνάμωσε τόσο, ώστε στον μακροχρόνιο Πελοποννησιακό πόλεμο (27 χρόνια) η Αθήνα υπετάγη. Και έπρεπε να περάσουν 2.200 χρόνια, για να ξανασηκωθεί, όταν έγινε πρωτεύουσα του ελλαδικού κράτους.

Να σημειωθεί φυσικά, ότι ένας τέτοιος ολοκληρωτικός πόλεμος δεν έχει νικητή. Έχει μόνον ηττημένους. Η Πελοποννησιακή Συμμαχία κατάφερε να επικρατήσει, βρέθηκε όμως αρκετά αποδυναμωμένη και η ίδια, στην ηγεσία πόλεων φτωχών ή και αποδεκατισμένων από τον πόλεμο, οι οποίες δεν έπαυαν εντούτοις να έχουν φιλοδοξίες, διαφορετικές οικονομίες αλλά και διάφορη πολιτική τοποθέτηση στον τρόπο διακυβέρνησής τους, ώστε να παύσει και αυτή να υφίσταται.

Βεβαίως, η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται (παρά μόνον ως φάρσα, είχε γράψει ο ελληνολάτρης Κάρλ Μαρξ – κι ας το κρύβουν αυτό οι εντόπιοι κομμουνιστές, φοβούμενοι μήπως και οι σημερινοί Ελλαδίτες γίνουν ελληνολάτρες), υπάρχουν όμως κοινά σημεία που ο μελετητής πρέπει να αναλύσει.

Οι επαναλαμβανόμενες κυρώσεις των Η.Π.Α. εναντίον της Ρωσίας, που επί Γέλτσιν είχε τα χαρακτηριστικά της εκπεσούσας Σπάρτης, ενώ δεν έχουν μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις στις αμερικανικές επιχειρήσεις, μπορούν να οδηγήσουν σε ύφεση όλη την Ευρώπη. Αυτό φυσικά, δεν θα στενοχωρούσε καθόλου την αμερικανική κυβέρνηση, που θα επιτύγχανε «με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια». Όμως, η συνεχώς αυξανόμενη δυσαρέσκεια για την αμερικανική αυταρχική πολιτική έναντι υποτιθεμένων συμμάχων, αλλά στην πραγματικότητα προτεκτοράτων, θα οδηγήσει στην αλλαγή πορείας κάποιων εξ αυτών.

Και αυτή την στιγμή, ο πιθανός ισχυρός που μπορεί να ανακόψει τις πράξεις αυθαιρεσίας, είναι η Ρωσία. Δεν είναι τόσο ισχυρή, ώστε να αμφισβητήσει την αμερικανική υπεροπλία, αλλ’ ούτε η Σπάρτη ήταν. Η προχθεσινή επίσκεψη του προέδρου της Αιγύπτου κ. Φατάχ Αλ Σίσι, στην Κριμαία δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών. Η Ρωσία βρίσκει ναύσταθμο στην Μεσόγειο (είχα γράψει προ πολλού γι’ αυτό το ενδεχόμενο, σημειώνοντας ότι το «προξενιό» το έκανε η Σαουδική Αραβία, που κάποτε ήταν κι αυτή υποτελής στις ΗΠΑ).

Πολλά θα μπορούσα να γράψω για τις χώρες που προσεγγίζουν την Μόσχα, αλλά δεν είναι του παρόντος. Αρκούμαι μόνον στο γεγονός ότι ο κ. Σεργκέϊ Γκλαζίεφ, σύμβουλος επί οικονομικών θεμάτων του κ. Πούτιν, υποστηρίζει ότι για να εγκαταλείψει η Ουάσιγκτον τα σχέδιά της για ένα νέο ψυχρό πόλεμο, η λύση είναι η εξάρθρωση του συστήματος του δολαρίου. Ήδη η Ρωσία, με πολλές χώρες (μεταξύ των οποίων και η Κίνα) συνδιαλέγεται οικονομικώς με το νόμισμα κάθε χώρας. Δεν χρειάζονται ούτε πύραυλοι, ούτε στρατεύματα. Μια ύφεση στην ρωσική οικονομία, δεν θα φέρει από τον ρωσικό λαό τις ίδιες αντιδράσεις, όπως θα συμβεί με τον αμερικανικό αν αυξηθεί η τιμή του ποπ-κορν.

Ο Μακεδών

http://www.voria.gr/