Χώρα ηλικιωμένων η Ελλάδα

Κάποτε λέγαμε ότι «ένα παιδί ίσον κανένα». Κάποτε τα νέα ζευγάρια ονειρεύονταν ένα σπίτι που θα ξεχειλίζει από πολλές, χαρούμενες παιδικές φωνές. Τώρα πια δεν δικαιούνται να κάνουν τέτοια όνειρα. Η οικονομική κρίση έχει μπει για τα καλά μέσα στο σπίτι μας και έχει τον «πρώτο λόγο» ακόμα και στις επιλογές που θα κάνουμε για τη δημιουργία της οικογένειάς μας.

Τα σκληρά οικονομικά μέτρα αναγκάζουν όλο και περισσότερους νέους Ελληνες να καθυστερούν την απόκτηση παιδιών, επιδεινώνοντας το …

σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα που ήδη αντιμετωπίζει η χώρα μας. Η μέση ηλικία στην οποία οι Ελληνίδες γίνονται μητέρες έχει φτάσει τα 28,6, δηλαδή έξι χρόνια περισσότερα σε σχέση με το 1980. Η χώρα μας, που παρουσιάζει ένα από τα πιο χαμηλά ποσοστά γεννήσεων στην Ευρώπη, τείνει σταδιακά να μετατραπεί σε… χώρα ηλικιωμένων.
Η απόκτηση περισσότερων από ενός παιδιού έχει γίνει σχεδόν πολυτέλεια. «Γιατί να κάνεις δεύτερο παιδί; Πλέον, το να αποκτάς περισσότερα από ένα παιδιά σημαίνει ότι στερείς κάποιες ευκαιρίες από το πρώτο», διαπιστώνει ο 37χρονος Κώστας Τ., οδηγός ταξί. Και δεν έχει άδικο. Οι περικοπές των εσόδων στα περισσότερα νοικοκυριά και οι αυξημένοι φόροι έχουν ανάγει τα τελευταία χρόνια την τεκνοποίηση σε δύσκολη υπόθεση…
Την ίδια ώρα, οι περιορισμένες διευκολύνσεις που παρέχει το κράτος στις νέες μητέρες, σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, δημιουργούν ακόμα μεγαλύτερα εμπόδια. Παρά το δημογραφικό πρόβλημα, τα επιδόματα οικογενείας και πολυτέκνων που παίρνουν οι Ελληνες είναι από τα χαμηλότερα στην Ε.Ε. Δεν αποτελεί, επίσης, μυστικό ότι στην αγορά εργασίας οι γυναίκες άνω των τριάντα ετών θεωρούνται «αντιπαραγωγικές». Πολλοί εργοδότες διστάζουν να τις προσλάβουν ή να τις βοηθήσουν να ανέβουν στην επαγγελματική ιεραρχία, από φόβο ότι δεν θα είναι αφοσιωμένες στη δουλειά τους όταν αποκτήσουν παιδιά, οδηγώντας έτσι σε ένα φαύλο κύκλο…
Αποτέλεσμα; Η χώρα μας παρουσιάζει ήδη τον τέταρτο χαμηλότερο δείκτη γονιμότητας στην Ευρώπη κι ένα από τα υψηλότερα ποσοστά γήρανσης, με το 25% του πληθυσμού να είναι άνω των 65 χρόνων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, οι γεννήσεις σημείωσαν κάθετη πτώση και από 148.000 που ήταν το 1980, έπεσαν στις 100.000 το 2004, ένα σημαντικό ποσοστό των οποίων ανήκει σε αλλοδαπούς που ζουν μόνιμα στην Ελλάδα. Την ίδια ώρα, οι γεννήσεις στην Τουρκία υπολογίζονται σε 1.600.000 και στην Αλβανία φτάνουν τις 250.000. Παρ’ όλο που οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης παρουσιάζουν δημογραφικό πρόβλημα, η Ελλάδα παρουσιάζει μεγαλύτερη υπογεννητικότητα από τη Γερμανία, την Ιταλία, την Αυστρία, την Ελβετία, την Ολλανδία, τη Δανία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο.
Κι ενώ, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο συντελεστής που χρειάζεται μια χώρα για να αυξήσει τον πληθυσμό της είναι κοντά στο 2,1, δηλαδή πρέπει να αντιστοιχούν 2,1 παιδιά κατά μέσο όρο σε κάθε οικογένεια, στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι κάθε ζευγάρι αποκτά κατά μέσον όρο μόλις 1,28 παιδιά.
Οι προβλέψεις για το μέλλον είναι ακόμα πιο απαισιόδοξες. Σύμφωνα με τους ειδικούς, εάν ο συντελεστής αυτός ακολουθήσει την πτωτική του πορεία, ο πληθυσμός της χώρας μας αναμένεται να μειωθεί κατά μισό εκατομμύριο μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, ενώ μέχρι το 2030 θα ανέρχεται μόλις στα 8.000.000!
Πάντως, σύμφωνα με την ψυχολόγο Κική Φιλιππίδου, η κατάσταση δεν είναι αδιέξοδη. «Οσοι ονειρεύονται μια μεγάλη οικογένεια, θα βρουν τον τρόπο να την αποκτήσουν. Το να μη σκέφτεται κανείς τις επιπτώσεις που θα έχει αυτό, δεδομένων των οικονομικών συνθηκών, είναι βέβαια επιπόλαιο, όμως εξίσου επιπόλαιο είναι να φτάσουμε στο άλλο άκρο του να μην αποκτήσουμε παιδιά».
Την ίδια ώρα, ωστόσο, η δυσμενής κατάσταση θέτει «εμπόδια» στην τεκνοποίηση και με έναν… άλλο τρόπο: σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η οικονομική κρίση μειώνει την επιθυμία για σεξ. Σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες, το ποσοστό των ανθρώπων άνω των 45 ετών που κάνουν έρωτα μια φορά τη βδομάδα έχει πέσει τα τελευταία πέντε χρόνια, για τους άντρες από 49% σε 41% και για τις γυναίκες από 43% σε 32%.
Οπως επισημαίνουν οι ειδικοί, δεν προκαλεί έκπληξη το να μην έχει ερωτική διάθεση ένας άνθρωπος που δεν γνωρίζει εάν θα παραμείνει στη δουλειά του ή εάν θα χάσει το σπίτι του. «Είναι προφανές πως όταν φωλιάζει μέσα μας ο φόβος της χρεοκοπίας ή ο φόβος της ανεργίας, το τελευταίο πράγμα που έχουμε στο μυαλό μας είναι η ερωτική μας ζωή», σχολιάζει και η κ. Φιλιππίδου. «Ωστόσο, παρατηρώ ότι σε αρκετούς ανθρώπους οι συνθήκες αυτές έχουν προκαλέσει το αντίθετο αποτέλεσμα: έχουν δηλαδή τη νοοτροπία του… «τουλάχιστον, ας το γλεντήσουμε»!..».
Οπως υποστηρίζουν, πάντως, ο ειδικοί, η δημιουργία μιας ευτυχισμένης οικογένειας, ακόμα και σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης, είναι θέμα σωστής διαχείρισης. «Μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε όλα με ψυχραιμία και αισιοδοξία», τονίζει η κ. Φιλιππίδου. «Ο τρόμος που μας ακινητοποιεί και μας απομακρύνει από τα σχέδιά μας για το μέλλον δεν είναι η μοναδική μας επιλογή».

Σε βάθος πενταετίας στερήσεις και περικοπές
ΤΗΝ ΩΡΑ που οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η ελληνική υπογεννητικότητα τείνει να λάβει σοβαρές διαστάσεις, η εικόνα στη χώρα μας από τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις είναι αποκαρδιωτική. Η μέση ελληνική οικογένεια πλήττεται από σοβαρές απώλειες, ενώ οι ειδικοί περί τα οικονομικά εκτιμούν ότι οι στερήσεις και οι περικοπές θα συνεχιστούν για τα επόμενα τουλάχιστον πέντε χρόνια.
ΚΙ ΕΝΩ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ προσφέρει ήδη ελάχιστα κίνητρα στις Ελληνίδες που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά, τα νέα οικονομικά μέτρα δημιουργούν ακόμα πιο δύσκολες συνθήκες για τη μητρότητα. Σύμφωνα με τις αλλαγές που ορίζει η συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αυξάνονται κατά πέντε χρόνια τα όρια ηλικίας για τις μητέρες ανηλίκων από τα ειδικά ταμεία μισθωτών και τα ταμεία Τύπου, καθώς και για τις μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ με εργασία πριν το 1993. Παράλληλα, από την 1η Ιανουαρίου 2011 εισάγεται σταδιακά το ενιαίο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65 έτη, ακόμα και για τις γυναίκες στο δημόσιο τομέα, ενώ μέχρι το 2013 θα ανέβουν κατά πέντε χρόνια τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση 140.000 γυναικών.
ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΩΡΑ, προωθείται η νέα δέσμη μέτρων για τη δεύτερη δόση του δανείου από το ΔΝΤ, η οποία σημαίνει πάγωμα μισθών, μεγαλύτερες απολύσεις, μείωση του κατώτατου μισθού, νέα αύξηση των ορίων ηλικίας για τη συνταξιοδότηση. Τα νέα μέτρα αναμένεται να προκαλέσουν σε κάθε νοικοκυριό απώλειες σημαντικών ποσών, που αρχίζουν από τα 1.200 και φτάνουν μέχρι και τα 12.000 ευρώ.
ΜΕΣΑ σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, πώς μπορούν να κάνουν όνειρα οι νέοι και να σχεδιάζουν τη δημιουργία μιας ευτυχισμένης οικογένειας;

Δύσκολοι καιροί ακόμα και για μοδίστρες και τσαγκάρηδες
ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΕΙΣ παλιών ρούχων και υποδημάτων στρέφονται όλο και περισσότεροι Ελληνες, αφού δεν περισσεύουν πια χρήματα για καινούργια… Αντρες και γυναίκες ανοίγουν τα μπαούλα τους και πηγαίνουν στη μοδίστρα παλιά κοστούμια, ταγέρ και φορέματα για να τα στενέψει ή να τα φαρδύνει. «Οσοι διαθέτουν ρούχα καλής ποιότητας, που έχουν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση, μπορούν να εξοικονομήσουν αρκετά χρήματα εάν επιλέξουν να τα μεταποιήσουν αντί να αγοράσουν καινούργια», εξηγεί η κ. Μαρία, μοδίστρα σε κατάστημα μεταποιήσεων ενδυμάτων στην Καλλιθέα. «Αρκετοί πελάτες ανταλλάσσουν, επίσης, τα παλιά τους ρούχα με ρούχα φίλων και συγγενών κι έρχονται στη συνέχεια σε εμάς για να τα προσαρμόσουμε στο σώμα τους».
ΩΣΤΟΣΟ, η κρίση έχει «χτυπήσει» και τα μοδιστράδικα, καθώς οι πελάτες δυσκολεύονται να πληρώσουν ακόμα και τις μεταποιήσεις. «Η πελατεία μας έχει πέσει πολύ τους τελευταίους μήνες. Μας ζητούν συνέχεια βερεσέ ή να τους κάνουμε έκπτωση κι αυτό δεν βοηθάει τη στιγμή που βρισκόμαστε ήδη αντιμέτωποι με τόσα χρέη», λέει η κ. Μαρία. Αρκετοί καταναλωτές έχουν βρει την ιδανική λύση για φτηνά ρούχα στα κινέζικα καταστήματα.
ΩΣΤΟΣΟ, όπως σημειώνει η κ. Ρούλα Παγάνη, μοδίστρα σε κατάστημα επιδιορθώσεων στο Παγκράτι, ούτε αυτή η επιλογή είναι συμφέρουσα, καθώς τις περισσότερες φορές τα υφάσματά τους είναι κακής ποιότητας και δεν αντέχουν στο χρόνο. «Αρκετές φορές, είναι κατασκευασμένα από υλικά που μπορούν να βλάψουν το δέρμα», συμπληρώνει.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ στενότητα έχει οδηγήσει τους καταναλωτές και στην επιδιόρθωση των υποδημάτων τους στον τσαγκάρη, ο οποίος χρησιμοποιώντας την κατάλληλη τεχνική θα τα κάνει να μοιάζουν σαν καινούργια.
ΔΥΣΤΥΧΩΣ, το επάγγελμα του τσαγκάρη φαίνεται να απειλείται με εξαφάνιση… «Είμαι είκοσι περίπου χρόνια στο επάγγελμα και πρώτη φορά έρχομαι αντιμέτωπος με μια τόσο άσχημη κατάσταση», λέει ο κ. Πέτρος Τσινιβίζοφ, ιδιοκτήτης καταστήματος επιδιορθώσεων υποδημάτων στην Καλλιθέα. «Από το Πάσχα, τα έσοδά μας έχουν μειωθεί κατά 50%. Οι πελάτες δεν μπορούν να πληρώσουν και ζητούν βερεσέ, όμως, μετά δεν επιστρέφουν. Αρκετές φορές, μάλιστα, μας αφήνουν τα παπούτσια που είχαν φέρει για επιδιόρθωση!
ΑΥΤΟ το μήνα έκλεισαν τρία τσαγκαράδικα στη γειτονιά κι εάν η κατάσταση συνεχιστεί έτσι, προβλέπω ότι κι εγώ σε τρεις μήνες θα βάλω λουκέτο».

Επιστρέφει το… ταπεράκι στη δουλειά
ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ και από το ντελίβερι στο γραφείο έχει φέρει η οικονομική κρίση. Οι εργαζόμενοι που βρίσκονται, λόγω δουλειάς, πολλές ώρες εκτός σπιτιού επιστρέφουν στη λύση του τάπερ και προτιμούν να παίρνουν πλέον μαζί τους φαγητό που έχουν ετοιμάσει από το σπίτι, αντί να παραγγείλουν απ’ έξω. Εξάλλου, περιορίζοντας τη συνήθεια του ντελίβερι στο γραφείο, μπορεί κανείς να εξοικονομήσει περισσότερα από 100 ευρώ το μήνα.
ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι διπλό, καθώς, εκτός από το… πορτοφόλι τους, οι εργαζόμενοι προστατεύουν και την υγεία τους. Το φαγητό που έχει ετοιμαστεί στο σπίτι είναι η ιδανική επιλογή από άποψη θερμίδων και ποιότητας, ενώ ευνοεί και την απόδοση στο γραφείο. Οπως εξηγούν οι διατροφολόγοι, τα λιπαρά γεύματα είναι δύσπεπτα, με αποτέλεσμα να μειώνουν προσωρινά την όρεξη για εργασία. Τα τηγανητά, η μεγάλη ποσότητα κόκκινου κρέατος και οι λιπαρές σάλτσες προκαλούν φούσκωμα και δεν βοηθούν τον εργαζόμενο να συγκεντρωθεί στη δουλειά του.
ΜΙΑ ΑΛΛΗ ρομαντική συνήθεια του παρελθόντος που τείνει να επιστρέψει στην καθημερινότητά μας λόγω της οικονομικής ύφεσης είναι το γεύμα στην ύπαιθρο. Ολο και περισσότερες παρέες νέων αλλά και οικογένειες αντικαθιστούν το εστιατόριο στο οποίο απολάμβαναν μέχρι πρότινος το κυριακάτικο μεσημεριανό τους γεύμα με ένα πικ νικ. Μπορεί, σε μια προσπάθεια να προσαρμοστούν στις δύσκολες συνθήκες, πολλά εστιατόρια να προσπαθούν να προσελκύσουν μεγαλύτερη πελατεία με προσφορές και… κεράσματα, ωστόσο δεν είναι λίγα τα καταστήματα που αρνούνται πεισματικά να ρίξουν τις τιμές.
ΕΤΣΙ, το πικ νικ αποτελεί μια οικονομική και διασκεδαστική λύση κατά της ακρίβειας. Ενα μεγάλο τραπεζομάντιλο, χάρτινα πιάτα και ποτήρια, μερικά ταπεράκια με φαγητά που ετοιμάζονται εύκολα αρκούν για ένα απολαυστικό γεύμα στον καθαρό αέρα της φύσης, κάτω από τη σκιά των δέντρων.
Της ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΣΚΟΡΔΙΛΗ
adesmeytos