Απειλούνται με εξαφάνιση οι ψαράδες

Στο χείλος της… εξαφάνισης οδηγείται ένα από τα πιο παραδοσιακά ελληνικά επαγγέλματα, καθώς η υπερεκμετάλλευση του θαλάσσιου περιβάλλοντος έχει μειώσει μέχρι και 50% τα αλιεύματα που καταφέρνουν να συγκεντρώσουν οι ψαράδες στο Αιγαίο τα τελευταία χρόνια.

Αιτία της δραματικής πτώσης…..
του πληθυσμού των ψαριών δεν είναι μόνο οι κλιματικές αλλαγές, αλλά κυρίως τα σύγχρονα και μεγάλα αλιευτικά σκάφη που «θερίζουν» τις ελληνικές θάλασσες.

Οι επαγγελματίες Eλληνες ψαράδες βρίσκονται σε απόγνωση, καθώς μαζί με τις ψαριές τους βλέπουν και τα εισοδήματά τους να μειώνονται. Αποτέλεσμα είναι να ελαττώνεται σημαντικά ο αριθμός των ανθρώπων που βασίζονται στην αλιεία για να βγάλουν τα προς το ζην.

Οπως επισημαίνουν εκπρόσωποι της Ομοσπονδίας Αλιέων Κυκλάδων, τη δεκαετία του 1970 οι Ελληνες ψαράδες ανέρχονταν σε εκατοντάδες χιλιάδες. Σήμερα, στα επίσημα μητρώα των ελληνικών ομοσπονδιών είναι καταγεγραμμένοι μόλις 38.000 αλιείς.

Εξίσου δραματική είναι η εκτίμηση της κατάσταση και από τους επιστήμονες. Για το Αιγαίο, οι ειδικοί τονίζουν κατηγορηματικά ότι οι ελληνικές θάλασσες δεν είναι σε καμία θέση πλέον να συντηρήσουν τους αλιείς της χώρας μας.

Ανάλογο πρόβλημα, βέβαια, αντιμετωπίζουν και οι ευρωπαϊκές θάλασσες. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δώσει στη δημοσιότητα η επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Μαρία Δαμανάκη, μέσα στην επόμενη δεκαετία, κίνδυνο εξαφάνισης θα αντιμετωπίσουν τα 128 από τα 136 είδη αλιευμάτων της Ευρώπης!

Αδεια δίχτυα

Το 2010 ήταν η χειρότερη χρονιά για τους ψαράδες των ελληνικών νησιών εδώ και πολλές δεκαετίες. «Η ψαριές μειώνονται σταθερά την τελευταία πενταετία, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πλέον γι’ αυτό.

Φέτος, όμως, τα πράγματα είναι χειρότερα απ’ ό,τι περιμέναμε. Ολοι οι ψαράδες έχουν μείωση γύρω στο 50%», λέει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων Κυκλάδων, Δημήτρης Ζάννες, προσθέτοντας ότι όλη η ζημιά έχει γίνει τα τελευταία είκοσι χρόνια.

«Στη χώρα μας υπάρχουν πλέον πάνω από 700 σκάφη “μέσης αλιείας”, δηλαδή μηχανότρατες με βαρείς εξοπλισμούς, που έχουν θερίσει στην κυριολεξία τις θάλασσες. Πρόβλημα έλλειψης ψαριών υπάρχει από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ωστόσο σήμερα έχουμε φτάσει στο απροχώρητο», επισημαίνει.

Ο εκπρόσωπος των επαγγελματιών αλιέων σημειώνει βέβαια πως υπεράριθμα είναι πλέον ακόμα και τα παραδοσιακά αλιευτικά σκάφη, όπως τα καΐκια ή τράτες. «Στο σύνολό τους ξεπερνούν τα 19.000, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους περίπου 400.000 καταγεγραμμένους ερασιτέχνες αλιείς που επιβαρύνουν την κατάσταση».

Σίγουροι οι επιστήμονες

Η άποψη του Δ. Ζάννε βρίσκει σύμφωνους τους επιστήμονες. «Η μείωση στον πληθυσμό των ψαριών στην Ελλάδα και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο είναι σαφής. Οι κλιματικές αλλαγές έχουν παίξει και αυτές τον ρόλο τους, καθώς το περιβάλλον του βυθού έχει αλλάξει με την εισβολή ξενικών ειδών που επηρεάζουν τους ενδημικούς πληθυσμούς.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, έχει δημιουργηθεί από την υπεραλίευση», λέει ο ερευνητής του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών, Στέλιος Κατσανεβάκης.

«Η τεχνολογία των αλιευτικών σκαφών έχει εξελιχθεί και σε πολλές περιπτώσεις η εφαρμογή της γίνεται εντελώς αλόγιστα, οδηγώντας τους πληθυσμούς των ψαριών σε επίπεδα που δεν εξασφαλίζουν τη διαιώνισή τους», λέει ο Στ. Κατσανεβάκης, προσθέτοντας πως οι πληθυσμοί των ψαριών που υπάρχουν στις ελληνικές θάλασσες δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να συντηρήσουν οικονομικά τα 38.000 άτομα που απασχολούνται στην αλιεία.

«Το ελληνικό οικοσύστημα δεν μπορεί να αντέξει όλα αυτά τα αλιευτικά σκάφη, σε αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία», καταλήγει ο ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ.

Προτείνουν τη Γυάρο για καταφύγιο

Το νησί που σημαδεύτηκε ως τόπος εξορίας τις προηγούμενες δεκαετίες ενδέχεται να σηματοδοτήσει την έναρξη των προσπαθειών για την αναγέννηση των ελληνικών αλιευμάτων.

Ευρισκόμενοι σε συντονισμό, οι επιστήμονες του ΕΛΚΕΘΕ, η οργάνωση Greenpeace και οι ομοσπονδίες των αλιέων συναντήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες, προτείνοντας το νησάκι της Γυάρου ως περιοχή μηδενικής ανθρωπογενούς δραστηριότητας.

«Η λογική της θεσμοθέτησης τέτοιων ζωνών είναι η δημιουργία καταφυγίων για τα ψάρια, η καθιέρωση ζωνών όπου τα αλιεύματα θα μπορούν να αναπαράγονται ανενόχλητα», εξηγεί ο Στέλιος Κατσανεβάκης.

Η δημιουργία ζωνών απαγόρευσης κάθε δραστηριότητας βασίζεται σε κοινοτική οδηγία του 2006, η οποία ενσωματώθηκε στη χώρα μας το 2008, δίχως όμως να εφαρμοστεί ποτέ στην πράξη.

«Δυστυχώς, στη χώρα μας υπάρχει μόνο ένας θαλάσσιος χώρος μηδενικής δραστηριότητας, η νησίδα Πιπέρι στην Αλόννησο, βιότοπος της φώκιας Μονάχους μονάχους.

Ακόμα κι εκεί, όμως, οι παραβιάσεις είναι πολλές, καθώς δεν υπάρχει κανένας έλεγχος», λέει ο επιστήμονας του ΕΛΚΕΘΕ.

Διαφορετική γνώμη έχει ο πρόεδρος των αλιέων στις Κυκλάδες. «Οι ψαράδες έχουν αντιληφθεί και οι ίδιοι τη δεινή κατάσταση, καθώς αντιμετωπίζουν οι ίδιοι πρόβλημα επιβίωσης.

Αν η πολιτεία κατάφερνε να θεσμοθετήσει τέτοιες ζώνες, είμαστε όλοι διατεθειμένοι να τις σεβαστούμε», δηλώνει ο Δημήτρης Ζάννες.

real