Μια… εξηγήσιμη αποχή

Σε ισορροπημένες πολιτικά και οικονομικά κοινωνίες, οι περιφερειακές και δημοτικές εκλογές θα έπρεπε να ανταποκρίνονται στη βούληση των πολιτών να συμμετεχουν στην διαχείριση και στην αντιμετώπιση των καθημερινών τους προβλημάτων, γεγονός που θα σήμαινε ipso facto τη συμβολική και ουσιαστική συμμετοχή τους στο …..
πολιτικό και οικονομικό «γιγνεσθαι» όχι μόνο του τόπου καταγωγής/διαμονης τους αλλά και της χωρας τους γενικότερα. Το πολιτικό και οικονομικό σκηνικό που εξελίσεται σήμερα στην Ελλάδα απέχει πολύ από το παραπάνω: παρότι σήμερα η χώρα και οι πολίτες της βιώνουν πρωτόγνωρα σκληρές ακόμα και ακραίες οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες ,αντι οι πολίτες να «συμμετάσχουν» σε μια πολιτική διαδικασία που τους αφορά άμεσα με την έννοια ότι η αναγνωσιμότητα και η επαφή τους με την πολιτική δομή σε επίπεδο τοπικό είναι πιο άμεση, γυρίζουν την πλάτη στην πολιτική νομενκλατούρα, καταδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο (μέσω της αποχής και αδιαφορίας) την αποστροφή τους για το πολιτικό status quo και την ανικανότητα των τελευταίων να κατανοήσουν και να διαχειριστούν τα προβλήματα που τους απασχολούν. Από την άλλη, ίσως κάποιοι αναρωτηθούν γιατί οι πολίτες δεν αντιδρούν με τρόπο πιο εμφανή και πολιτικά πιο αναγνωρίσιμο; Υπάρχει εδω, άραγε, κάτι το όποιο μας διαφευγει; Αυτό όμως αποτελεί μια πρόχειρη και απλοποιημένη ανάγνωση και ερμηνεία των αυτοδιοικητικων εκλογών τουλαχιστον όπως αυτές εξελίχθησαν στον α΄ γύρο των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών στις 7 Νοέμβρη. Τα αίτια είναι βαθύτερα. Είναι κυρίως πολιτικά όχι κομματικά. Οι περιφερειακές και τοπικές εκλογές είναι μια πολιτική διαδικασία με πρωταγωνιστή και αποδέκτη τον ίδιο τον πολίτη. Η εξέλιξη της Πολιτικής και η κατανόηση της δεν γίνεται πλέον με έννοιες παροχημένες και απομονωμένες από ένα παγκοσμοποιημενο και δικτυωμένο κόσμο. Η Πολιτική σημερα εχει εντονη περιφερειακη διασταση.

Η διαμόρφωση και η οικοδόμηση μιας χωρας, είναι πρώτα και πάνω απ’όλα υπόθεση συνείδησης. Οι πολίτες ανήκουν, συμμετέχουν και κτίζουν από κοινού και σε συνεργασία με την εκάστοτε κυβέρνηση και μέσω δημοκρατικών διεργασιών την κοινή τους ιστορία. Για να επιτευχτεί όμως αυτό η κυβέρνηση θα πρέπει να θέσει δύο μεγάλους στρατηγικούς στόχους: την ενθάρρυνση της συμμετοχής στην πολιτικη διαδικασία και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της τοπικης δράσης, μεσω της αρχης της επικουρικότητας. Το φθίνον ενδιαφέρον των πολιτών για τις εκλογές, αν και στην πλειονότητά τους θεωρούν την αποχη έκφραση διαμαρτυρίας έναντι των προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης, αποτελεί λόγο επαναπροσδιορισμού της πολιτικής δράσης ως προς τις αρχές και τους μηχανισμούς μιας πολυεπίπεδης διακυβέρνησης.

Η κυβέρνηση ωφείλει τόσο σε επίπεδο νομοθετικό/τεχνικο οσο και σε επιπεδο παραγωγης πολιτικης σκεψης να δημιουργει μια πολιτικη κουλτουρα για την προωθηση ενος κλιματος διαλογου με τους πολιτες οπου αξιες όπως η πολιτικη και ηθικη δικαιοσυνη, το δικαιωμα της διαφορετικότητας (ατομικο και ιδεολογικο) αποτελουν προυποθεση και όχι το-αυτονοητο- ζητουμενο, που δεν είναι τιποτε λιγοτερο ή περισσοτερο από το «ευ ζειν».

Με την εννοια αυτή, οι πολιτες καταλογιζουν στην Κυβερνηση την τεραστια ευθυνη για την ελλειψη συντονισμενης δρασης του κρατους και των τοπικων και περιφερειακων αρχων, η οποια αντι να βασιζεται στην εταιρικη σχεση και να στοχεύει κατ’επεκταση στην χαραξη και υλοποιηση πολιτικων προτασεων, δημιουργει ένα κλιμα πολιτικης αβεβαιοτητας και εκβιασμου. Οι πολιτες, περα και πανω από κάθε κομματικη ιδιοτητα και επιπεδο πολιτικης παιδειας, εισπραττουν αυτόν τον πολιτικο μανιχαισμο και νοητικα και συναισθηματικα. Η ευκαιρια και το διακυβευμα των τοπικων και περιφεριακων εκλογων στην χωρα μας θα επρεπε να αποτελει, μεσουσης της κρισης, μιας πρωτης ταξης ευκαιρια για την ευαισθοποιηση, την ενθαρρυνση και την προωθηση της ενεργους συμμετοχης των πολιτων στην χαραξη μιας πολιτικης που θα στηριζεται σε ολες τις πηγες δημοκρατικης νομιμότητας και στην αντιπροσωπευτικοτητα των ενδιαφερομενων παραγοντων.

Ένα άλλο σημαντικο στοιχειο που προκύπτει από τον μεχρι τωρα κρατικο χειρισμο αυτων των εκλογων είναι η απουσια της εννοιας που συνεπαγεται την αμοιβαια ευθυνη των επιμερους επιπεδων διακυβερνησης. Από την μια η κυβερνηση δομει έναν κρατικο-κεντρικο ως προς την φιλοσοφια του περιφερειακου μοντελου διακυβερνησης με στοχο την αποτελεσματικοτερη απορροφηση κοινοτικων κονδυλιων του ΕΣΠΑ, αγνοώντας από την άλλη την τοπικη και περιφερειακη του διασταση ως προς τις πολιτικες αρχες και την αναγνωρισιμοτητα του τοσο από τους εμπλεκομενους , ειτε αυτοι είναι πολιτικοι ειτε πολιτες, την ψηφο των οποιων διεκδικουν! Με λιγα λογια η κυβερνηση καταφερε, ηθελημενα ή αθελητα να αποχαρακτηρισει τις εκλογες από την αυτοδιοικητικη τους σημασιολογια προσδιδοντας τους αλλα πολιτικα χαρακτηριστικα, αδρανοποιώντας το ρολο και την σημασια της αρχης της επικουρικοτητας.

Η Κυβερνηση μπορει να συμβαλλει στη δημιουργια μιας βιωσιμης περιφερειακης κουλτουρας, η οποια θα εμπερικλείει την στρατηγικη ενός εδαφικου σχεδιου δρασης, όπως αυτό προτεινεται και μεσα από την Συνθηκη της Λισσαβωνας, το οποιο θα προβλεπει τους πολιτικους μηχανισμους για την ενθαρρυνση της αποδοχης, της πραγματωσης και της αξιολογησης των πολιτικων και το οποιο να διαθετει ένα σχεδιο αποκεντρωμενης επικοινωνιας. Θα πρεπει να θεσπισθουν καταλληλα εργαλεια στηριξης της συμμετοχικης διαδικασιας, και της αναπτυξης μηχανισμων που διαμορφωνουν μακροπροθεσμα στρατηγικα σχεδια. Θα πρεπει να παγιωθεί η πρακτικη της εταιρικης σχεσης τοσο σε καθετο επιπεδο μεταξυ Δημων, Περιφερειων και εθνικης κυβερνησης οσο και σε οριζοντιο επιπεδο μεταξυ εδαφικων αρχων και κοινωνιας των πολιτων και κυριως στο πλαισιο του κοινωνικου διαλογου με τους πολιτες. Για να επιτευχθει όμως αυτό είναι αναγκαιο να γινει μια ριζικη και γενναια μεταρρυθμιση της ανοιχτης μεθοδου συντονισμου ώστε να διευρυνθει η βαση των συμμετεχοντων, αναπτυσσοντας, από κοινου με τις περιφερειες και τις τοπικες αρχες, δεικτες συμμετοχικης διακυβερνησης. Να ενισχυθει το αυτοδιοικητικο αντικτυπο χαρη στην συμμετοχη, στα αρχικα σταδια της ληψης πολιτικων αποφασεων, των διαφορων ενδιαφερομενων παραγοντων, ετσι ώστε να γινουν αντιληπτες οι οικονομικες, κοινωνικες και περιβαλλοντικες συνεπειες των νομοθετικων και μη νομοθετικων προτασεων στις περιφερειες. Στρατηγικες για την αναπτυξη και την απασχοληση, την κοινωνικη ατζεντα, την βιώσιμη αναπτυξη ή την πολιτικη αμυνα πρεπει να εχουν εφαρμογη σε περιφερειακο και τοπικο επιπεδο. Τόσο η εγγύτητα προς τον πολίτη όσο και η πολυμορφία της διακυβέρνησης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο αποτελούν σημαντικό πλεονέκτημα για την χωρα. Ωστόσο, παρά τις σημαντικές προόδους που σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την αναγνώριση του ρόλου των τοπικων και περιφερειακων κοινωνιων στην οικονομικη και κοινωνικη διαδικασια, απομένουν να πραγματοποιηθούν ουσιαστικά βήματα προόδου τόσο σε νομοθετικο επίπεδο όσο και στην εσωτερικη πολιτικη φιλοσοφια του κρατους. Η εξέλιξη θα πρεπει να είναι προοδευτική, αλλά απαιτείται πραγματική προσπάθεια ώστε να ξεπεραστεί η συγκεκριμένη διοικητική νοοτροπία που παρακωλύει τις τρέχουσες διαδικασίες αποκέντρωσης. Η σημερινη παγκοσμια κριση υπογραμμιζει τη σημασια της χρηστης διακυβερνησης κυριως σε επιπεδο εθνικο, καθως και την αναγκαιοτητα της στενης συνεργασιας με τις περιφερειακες και τοπικες αρχες για την χαραξη και υλοποιηση των πολιτικων υιοθετοντας την μεθοδολογια απο κατω προς τα πανω (bottom up). Για να γινει αυτό, η Κυβερνηση και το κρατος θα πρεπει να διασφαλισει οτι οι περιφερειακές και τοπικές αρχές είναι πραγματικοί «εταίροι» και όχι πλέον απλώς μεσάζοντες για κομματική ιδιοτέλεια.

 Ο Στράτος Γεραγώτης είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Βρυξελλών και καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Παβίας. Επίσης έχει υπηρετήσει επί σειρά ετών ως υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες και στη Ρώμη

http://www.statesmen.gr

Use Facebook to Comment on this Post