Κοινωνικά στερεότυπα.. σκλάβοι στα δεσμά μας!

Tης Ειρήνης Ζανάκη

Ελευθερία.. το πιο υψηλό ιδανικό που ενέπνευσε αγώνες, πολέμους και επαναστάσεις. Ένα από τα πιο αγαπημένα θέματα των καλλιτεχνών..
Το Άγιο Δισκοπότηρο στη ζωή όλων μας. Στην προσπάθειά μας να περιχαρακώσουμε την πολυπόθητη ελευθερία μας και να τη θωρακίσουμε από εξωτερικούς υπονομευτές θεσπίσαμε νόμους, θέσαμε όρια και κάναμε μεγαλόστομες διακηρύξεις. Όλα στο όνομα της ελευθερίας. Και, όπως ήταν επόμενο, καταφέραμε να πουλήσουμε το καλοστημένο αυτό σενάριο στους ίδιους μας τους εαυτούς, θεωρώντας ότι βιώνουμε την απόλυτη
και απαραβίαστη ελευθερία. Πόσο μεγάλη πλάνη ..

Η κατάκτηση της ελευθερίας είναι αδιαμφισβήτητη. Μόνο σε θεωρητικό επίπεδο, όμως. Σήμερα, στο πλαίσιο της κατίσχυσης της δημοκρατίας και της συνταγματικής κατοχύρωσης της ελευθερίας μέσα από τη διακήρυξη των ατομικών δικαιωμάτων, ο άνθρωπος δεν είναι σε καμία περίπτωση ελεύθερος.

Τα δεσμά μας είναι πιο ισχυρά από ποτέ και είναι πιο επικίνδυνα, γιατί είναι αόρατα. Οι αυξημένες υποχρεώσεις, επαγγελματικές και κοινωνικές, καταστρατηγούν τον ελεύθερο χρόνο μας, στερώντας μας την ποιότητα ζωής που μας αξίζει. Η προσήλωσή μας στο κυνήγι του υλιστικού ευδαιμονισμού και η ανάγκη μας για επίτευξη της κοινωνικής αποδοχής μας ωθούν σε τυποποιημένες επιλογές, καταστρατηγώντας την ελεύθερη βούλησή μας.

Τελικά, από τα μικρά, ανώδυνα καθημερινά διλήμματα όπως το τι θα αποκτήσουμε, τι θα φορέσουμε, πώς θα διασκεδάσουμε μέχρι τις πιο σύνθετες αναζητήσεις και βαρυσήμαντες αποφάσεις, όλα επιλέγονται πριν από μας για εμάς, με αποτέλεσμα την ισοπέδωση της ατομικότητάς μας σε μια αλλοτριωτική μαζοποίηση.

Ο πιο μεγάλος υπονομευτής της ελευθερίας μας, βέβαια, είναι τα διάφορα στερεότυπα που διαμορφώνουν τις κοινωνικές αντιλήψεις και καθορίζουν τον τρόπο ζωής μας. Όσο και αν θεωρούμε αναχρονιστική αυτή την αντίληψη και θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε κυρίαρχοι της ζωής μας, στην πραγματικότητα τα στερεότυπα κρύβονται πίσω από όλες τις επιλογές μας.

Φυσικά, μπροστά σε μια τέτοια διαπίστωση όλοι (και πρώτη και καλύτερη εγώ) θα σπεύσουμε να αντιδράσουμε και να εξαιρέσουμε τον εαυτό μας από τον κανόνα. Σαν να ακούω ήδη τις φράσεις – κλισέ «αυτά γίνονταν παλιά.. στις μέρες μας δεν ισχύουν πια.. ποιος ασχολείται με τέτοιες λεπτομέρειες…» και άλλα παρόμοια.

Πράγματι.. αυτά ήταν δημιουργήματα παλιότερων γενεών.. και φροντίσαμε να τα διαιωνίσουμε και να τα ενισχύσουμε. Και να τα ορίσουμε διαφεντευτές της ζωής μας. Γι” αυτό και τα αγόρια πάντα θα έχουν το ελεύθερο να γυρίζουν σπίτι πιο αργά από τα κορίτσια, μια ελεύθερη γυναίκα θα θεωρείται πάντα γεροντοκόρη, οι Γερμανοί θα φοράνε πάντα κάλτσα με πέδιλο και θα ψηφίζουμε πάντα αυτόν που θα διορίσει το παιδί μας στο Δημόσιο. Γιατί έτσι..

Και μετά μιλάμε για ελευθερία..