Λόγια φτερά από το σοφό παιδί. Του Λευτέρη Χαραλαμπόπουλου

Ξέρεις ότι τίποτα δεν πάει καλά σε αυτή την ρημάδα τη χώρα όταν άνθρωποι που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικοί ποστάρουν βαθιά συντηρητικές και συστημικές απόψεις και τις πλασάρουν ως δείγμα μιας τέτοιας προοδευτικότητας…

Ο Χρήστος Χωμενίδης αυτοπροσδιορίζεται ως τέτοιος. Δικαίωμά του. Όπως και δικαίωμά μας να αποδομούμε τις γενικόλογες συντηρητικές τοποθετήσεις, ιδιαιτέρως όσων γράφουν με μια ύποπτη φιλοεργατική επίφαση.

«Η προοδευτική θέση» πόσταρε χαρακτηριστικά το Σάββατο «είναι -κατά τη γνώμη μου- οφθαλμοφανής: Μακάρι τα καταστήματα να μένουν ανοιχτά όλη μέρα κι όλη νύχτα. Αρκεί οι υπάλληλοι να πληρώνονται όσο καλύτερα γίνεται».

Έχει δίκιο ο συγγραφέας. Η προοδευτική θέση είναι οφθαλμοφανής. Απλά δεν έχει καμία σχέση με τη δική του τοποθέτηση. Ας το πάρουμε το πράγμα από την αρχή:

Καταρχάς, η «λευκή νύχτα», όπως ονομάστηκε, αλλά και γενικότερα η επέκταση και η διαφοροποίηση του ωραρίου, δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο στα εργατικά χρονικά. Υπάρχουν άνθρωποι που εργάζονται σε άλλους τομείς και οι οποίοι δεν έχουν τα ωράρια των εμποροϋπαλλήλων, αλλά πολύ σκληρότερα. Κι εμείς δεν δεχόμαστε ότι υπάρχουν δύο κατηγοριών εργαζόμενοι.

Οπότε ας πάμε στο προκείμενο: Να πληρώνονται, λέει, όσο το δυνατόν καλύτερα. Τι σημαίνει αυτό; Ποιος προσδιορίζει το «καλύτερα»; Μπορεί ένα αφεντικό να δίνει στον εργαζόμενό του τον ελάχιστο μισθό και τον απασχολεί για δέκα ώρες τη μέρα; Ναι, μπορεί, γιατί, κατά τη χωμενίδια λογική, αυτός ο ελάχιστος μισθός συμφωνεί με αυτό το τόσο αόριστο «όσο καλύτερα γίνεται».

Στην πραγματική ζωή, και όχι στα συγγραφικά έργα, το «όσο καλύτερα» το προσδιορίζουν οι εταιρείες. Οι εταιρείες που παρότι κλείνουν χρονιές με κέρδη εκατομμυρίων, δεν διστάζουν να απολύουν εργαζόμενους επειδή μειώθηκαν τα κέρδη τους. Το προσδιορίζουν τα αφεντικά των δημοσιογραφικών sites, λόγου χάρη, που απασχολούν δημοσιογράφους με επταήμερη εργασία και δωδεκάωρο καθημερινά, με δύο διήμερα ρεπό το μήνα αντί 500 ευρώ. Γιατί σας ξενίζει; Αφού αυτό είναι το «όσο καλύτερα γίνεται» – άλλωστε δεν φανταζόμαστε να τηλεφωνούν στους αυτοαποκαλούμενους προοδευτικούς διανοητές της χώρας για να τους συμβουλεύσουν τι πρέπει να πληρώνουν. Μην γελιέστε, από το «να πληρώνονται όσο καλύτερα γίνεται» μέχρι το «ας πληρώνονται τουλάχιστον» δεν υπάρχει μεγάλη απόσταση.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στον τομέα της εργασίας της χώρας είναι αυτή ακριβώς η λογική -το «όσο καλύτερα γίνεται»-, η οποία οδηγεί, για παράδειγμα, στο δημόσιο να (αντ)αμείβονται οι ωριμάνσεις και όχι η παραγωγικότητα. Αυτός που παλιώνει και όχι αυτός που δουλεύει. Κι όταν, πάλι, «δεν γίνεται καλύτερα», κόβουμε απ” όλους, άσχετα με το ποιος δουλεύει και ποιος όχι. Εδώ λοιπόν μια πολύ προοδευτικότερη θέση για κάποιον που θα μιλούσε με συνέπεια για μια ιδεατή ή έστω υγιή αγορά, θα ήταν όχι να πληρώνεται ο εργαζόμενος «όσο καλύτερα γίνεται» αλλά να πληρώνεται βάσει της απόδοσής του και της αποτελεσματικότητας του. Διότι τα φαινόμενα εν μέσω κρίσης συμβαίνουν ακόμη με αδιάκοπους ρυθμούς: Απολύσεις εργαζομένων στην περίοδο των ισχνών αγελάδων – ενώ τα κέρδη πήγαιναν στις τσέπες των αφεντικών στην περίοδο της κερδοφορίας των εταιρειών. Άλλωστε κι εκείνοι αυτό το «όσο καλύτερα γίνεται» δεν είχαν ως δικαιολογία για τις δυσανάλογες (κακο)πληρωμές των εργαζόμενών τους;

Ο Χρήστος Χωμενίδης έγραψε το 1993 το πρώτο του μυθιστόρημα το οποίο λεγόταν «Το σοφό παιδί». Το 2009 έγραψε το «Λόγια Φτερά». Οι δύο τίτλοι θα μπορούσαν κάλλιστα να συνθέτουν και την αυτοβιογραφία του.

ΥΓ Το δαχτυλίδι στο μικρό δάχτυλο είναι προφανώς συνηθισμένο αξεσουάρ των προοδευτικών καλλιτεχνών της χώρας, όπως άλλωστε εδίδαξε ο Νότης ο Σφακιανάκης…