Τα όρια της τεχνης και η απάντηση στην κυρία Τσόλκα

Το άρθρο της κυρίας Α. Τσόλκα μού έδωσε το έναυσμα ερευνητικής σκέψης επάνω στην σχέση τέχνης και ορίων της και εκ των πραγμάτων καλούμαι σε απάντηση.

Κυρία Τσόλκα,

Τα γεγονότα στο «Χυτήριον» με οδήγησαν σε σκέψεις, για το κατά πόσον οι ακρότητες της μιας πλευράς οδηγούν μοιραία στο τέντωμα του σχοινιού από την ….
άλλη πλευρά.
Σε προσωπικό επίπεδο το θέμα της θρησκείας εδώ και χρόνια έχει καταλαγιάσει μέσα μου, δίνοντας τη θέση του σε μια φιλοσοφική θεώρηση και αποδοχή του θείου, μακριά από το θρησκευτικό δόγμα και τις στείρες επιβολές του. ΟΜΩΣ δεν μπορώ να παραβλέψω το «πιστεύω» του συμπολίτη μου που καλώς ή κακώς (δεν θα το κρίνω) έχει παγιοποιηθεί μέσα στο πέρασμα των δύο τελευταίων χιλιετιών, γι’ αυτό και θα αναφερθώ στο Μέτρον Άριστον που οφείλει να διέπει κάθε κίνηση και πρωτοβουλία μας, οριοθετώντας την.
Ας μην ξεχνάμε ότι σε τούτον εδώ τον τόπο γεννήθηκε ο σμιλευτής του αγάλματος που έδωσε πνοή στο μάρμαρο, εδώ και ο ποιητής που έφερε το μέτρο στον λόγο και χάρισε φτερά στον στίχο, εδώ ορθώθηκε ο Ιωνικός κίονας που στήριξε το κάλλος της ευθύγραμμης πορείας προς τον ουρανό. Εδώ επίσης ξεπεράστηκε το δόγμα της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, όταν αναρτήθηκε η μαρμάρινη επιγραφή: «Τοις θεοίς Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, θεοίς αγνώστοις και ξένοις», ομολογώντας ότι η πίστη είναι δικαίωμα της κάθε ελεύθερης ψυχής, στο βαθμό που εκείνη θεωρεί και κρίνει ότι την εκφράζει, χωρίς όμως να την παρεκτρέπει σε προσβολή αλλότριων θεών, θρησκειών και συνειδήσεων.

Όλα αυτά που έστησαν την ανυπολόγιστη κληρονομιά μας, στηρίχθηκαν επάνω στο ΜΕΤΡΟΝ που τότε στήριξε την τέχνη, την εξουσία (πολιτική και θρησκευτική), τον λόγο και την εκφορά του. Ίσως γι’ αυτό η τέχνη σε όλες τις μορφές της, τότε τιμήθηκε όσο πουθενά αλλού και όσο ποτέ μέχρι σήμερα.
Η ίδια τέχνη που πολεμήθηκε σκληρά από τον Χριστιανισμό, ιδιαίτερα στα πρώιμα χρόνια, όταν γκρέμιζε ναούς και αγάλματα, κατάστρεφε έργα φιλοσόφων, ποιητών, διανοητών και δολοφονούσε άγρια την Υπατία, αποκηρύσσοντας το πνεύμα προς το δόγμα.

ΟΜΩΣ εδώ, σ’ αυτόν τον ιερό τόπο όπου μέσα από το Απολλώνιο Φως γεννήθηκε το ΜΕΤΡΟΝ, εδώ στον ίδιο τόπο έχει (αμέτρως) κακοποιηθεί έως θανάτου, γι’ αυτό όταν παρουσιάζονται «αιρετικές» μορφές τέχνης, αυτοδικαίως θα εκλαμβάνονται από την άλλη πλευρά ως ακρότητες και προσβολές και θα τεντώνει το σκοινί.
Το Μέτρον Άριστον, θέτει τα όρια και δυστυχώς, η έλλειψή του επιτρέπει (ή μήπως επιβάλλει;) το «δίκαιον της αυτοδικίας»…

Ξεφύγαμε από την έννοια του «Μέτρον Άριστον» και τα όρια που στήριξαν τις καινοτομίες και τις νέες θεματολογίες των Τραγικών μας ποιητών.
Ανοχύρωτοι, αφεθήκαμε να παραπαίουμε έξω από τα πνευματικά μας σύνορα, σε μια τραγική ασυδοσία που επιθυμεί να καταργήσει την ελευθερία έκφρασης κάθε φορά που θεωρεί ότι προσβάλλεται το θρησκευτικό συναίσθημα, αλλά και κάθε φορά που η εν λόγω έκφραση στέκει «ελεύθερη» σαν αίρεση, απέναντι από το κομματικό της συμφέρον (τα ίδια δεν έγιναν, πριν από κάμποσα χρόνια, στην προβολή της ταινίας «η Ελένη»);
Μόνο που τότε τα όρια ήταν «πολιτικώς» επιβεβλημένα, άρα και αποδεκτά, γι’ αυτό και δεν θυμάμαι να καταδικάστηκαν από τους «προοδευτικούς κύκλους» της εποχής – τουναντίον.
Μιλάω για τους συγκεκριμένους κύκλους που σήμερα μαίνονται ενάντια στη λογοκρισία, παρ’ όλο που τότε πίστεψαν στα όρια και την επιβολή τους, λογοκρίνοντας βιαίως την ιδεολογία μιας ταινίας και προπηλακίζοντας τους θεατές της.

Αν θέλουμε να καταργήσουμε τα όρια και το Μέτρο που τα διέπει, ας το κάνουμε (σαν πιστοί ακόλουθοι της σύγχρονης ισοπέδωσης αξιών), αλλά να μην το κάνουμε μονομερώς. Όσο για την τέχνη, ας την αφήσουμε να ρίχνει το δάκρυ της επάνω στο σημείο της νοητικής μας εκφοράς, εκεί όπου καταστρατηγήθηκε το Μέτρο, ξεπεράστηκε το όριο και άρχισε βλασταίνει το ξέφραγο αμπέλι…

Με εκτίμηση,
Εύη Μπότσαρη