Eurobank: Tο 2022 θα βγούμε από την κρίση

Να κρατήσει τις ισορροπίες και τα… προσχήματα με την κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο επισημαίνοντας όμως πως…

απαιτούνται επιπλέον έσοδα 500 εκατ. για επίτευξη των στόχων του πρωτογενούς πλεονάσματος. Παράλληλα στο εβδομαδιαίο report της τράπεζας για την Οικονομία υπογραμμίζεται πως για να κριθεί διατηρήσιμο το πλεόνασμα απαιτούνται παρεμβάσεις στις δαπάνες, αύξηση εσόδων από τη φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή και αναπροσαρμογή της κατανομής των φορολογικών βαρών.

Οι αναλυτές της τράπεζας δεν παραλείπουν να αναφερθούν στη σημασία ταχύτερης –έναντι των στόχων- επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος αλλά παραθέτουν όμως και σειρά άλλων στοιχείων η μελέτη των οποίων κατεβάζει τον πήχυ και δημιουργεί ανησυχία.

Ξεκινώντας οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρονται εκτενώς στα προβλήματα που δημιουργούνται από τις διαρκείς καθυστερήσεις στη συμφωνία με την τρόικα για τα δημοσιονομικά.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Διανύουμε ήδη την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου 2014 χωρίς να έχει διαφανεί στον ορίζοντα συμφωνία για τα ανοιχτά θέματα της τρέχουσας αξιολόγησης που θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί ήδη από τον Δεκέμβρη 2013 σύμφωνα με το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (2ΠΣΕΟ). Η επόμενη κρίσιμη ημερομηνία για την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης είναι η 17η Φεβρουαρίου 2014 (Eurogroup)»

Ενώ η έκθεση συνεχίζει αναφέροντας τις επιπλοκές που προκαλεί στις αγορές η επιμήκυνση της διαπραγμάτευσης: «Η δυστοκία στην επίτευξη συμφωνίας (ή ακόμη και στην προοπτική συμφωνίας) για το δημοσιονομικό κενό του 2014, η μη-ολοκλήρωση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συμπεριλαμβάνονταν στα προαπαιτούμενα για την αξιολόγηση του Δεκεμβρίου 2013 και η ολοένα εντεινόμενη εκλογολογία των τελευταίων εβδομάδων αυξάνουν την αβεβαιότητα για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας».

«Η αύξηση της αβεβαιότητας αντικατοπτρίζεται τόσο στην αύξηση του κινδύνου της ελληνικής οικονομίας όπως αυτός μετράται από το περιθώριο (spread) μεταξύ των ελληνικών δεκαετών ομολόγων και των αντίστοιχων γερμανικών τίτλων όσο και στην πτώση του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών.

«Την 28η Ιανουαρίου 2014 το περιθώριο των ομολόγων ήταν στις 685,6 μβ αυξημένο κατά 106 μβ σε σχέση με το ελάχιστο σημείο του περιθωρίου στις 9 Ιανουαρίου 2014 και 58,0 μβ σε εβδομαδιαία βάση. Επισημαίνουμε εδώ ότι στο πρώτο τεύχος του 2014 θεωρούσαμε ότι με δεδομένη την υπευθυνότητα των εμπλεκόμενων στη διαπραγμάτευση θα εξακολουθήσει να μειώνεται ο κίνδυνος της ελληνικής οικονομίας. Τότε σημειώσαμε ότι η ελληνική οικονομία βρισκόταν «στην αρχή του τέλους της κρίσης». Αντίθετα, ο διάλογος των τελευταίων ημερών δείχνει πως μεγάλο μέρος των συμμετεχόντων νομίζει ότι βρίσκεται στο τέλος της κρίσης.

Αίσθηση προκαλεί και η τοποθέτηση των συντακτών οι οποίοι υπολογίζουν το τέλος της κρίσης το 2022(!). «Το τέλος της κρίσης απέχει πολλά χρόνια ακόμη. Με δεδομένη την επαλήθευση των προβλέψεων για θετικό ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2014 θα χρειαστούν τουλάχιστον 8 χρόνια από την έναρξη της κρίσης ώστε να ανακτηθεί το κατά κεφαλήν εισόδημα που απωλέσθηκε την περίοδο 2008-2013. Για να γίνει όμως αυτό απαιτείται η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και συνεπώς η πλήρης εφαρμογή του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων».

Τα στοιχεία για το πλεόνασμα…

«Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2013 , το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού σε τροποποιημένη ταμειακή βάση ήταν ελλειμματικό κατά €5,4 δισ. αλλά βελτιωμένο κατά -65,3% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η βελτίωση σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16 ήταν -10,6%.

Το πρωτογενές ισοζύγιο της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2013 ήταν θετικό (πρωτογενές πλεόνασμα) και διαμορφώθηκε στα €0,6 δισ. Συνεχίζεται η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου της Κεντρικής Κυβέρνησης τόσο σε ετήσια βάση όσο και σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του Προϋπολογισμού 2014. Για την αντίστοιχη περίοδο του 2012 το πρωτογενές ισοζύγιο ήταν αρνητικό στα €3,5 δισ. ενώ ο αντίστοιχος στόχος του Προϋπολογισμού 2014 ήταν για πρωτογενές πλεόνασμα των του €15 εκατ. Παρατηρείστε όμως ότι το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μειωμένο κατά €0,09 δισ. σε σχέση με τα προκαταρκτικά στοιχεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού της Κεντρικής Κυβέρνησης που δημοσιεύθηκαν το πρώτο 15ήμερο του Ιανουαρίου 2014 κυρίως εξαιτίας της καλύτερης αποτύπωσης των πρωτογενών δαπανών.

Η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2013 είναι αδιαμφισβήτητα σημαντική. Σηματοδοτεί την επίτευξη του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα για το σύνολο του 2013. Επισημαίνουμε ότι η παραπάνω εξέλιξη – το πρωτογενές πλεόνασμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση – αποτελεί μόνο ένδειξη για την επίτευξη του ετήσιου πλεονάσματος σε δημοσιονομική βάση. Μόνο η ικανοποιητική πορεία των εσόδων και η αποφυγή θετικών εκπλήξεων στις δαπάνες τους δύο πρώτους μήνες του 2014 θα εξασφαλίσουν την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 0,4% του ΑΕΠ για το σύνολο του 2013. , Αν λάβουμε υπόψη μας ότι σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού 2014 τα Τακτικά Έσοδα του Προϋπολογισμού του 2013 ανέρχονται σε €46,9 δισ. εύκολα προκύπτει ότι απομένουν περίπου €0,5 δισ. για να επιτευχθεί ο στόχος των φορολογικών εσόδων για το 2013 που με τη σειρά του – και με δεδομένο ότι δε θα υπάρξει κάποια αρνητική έκπληξη από την πλευρά των δαπανών – την πραγματοποίηση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα για το σύνολο του 2013.

Για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα σχετικά με το πρωτογενές πλεόνασμα της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2013 σε όρους του 2ΠΣΕΟ θα επαναλάβουμε την άσκηση που παραθέσαμε στο δελτίο μας με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης. Με αυτό τον τρόπο θα προσθέσουμε στο πρωτογενές πλεόνασμα Κεντρικής Κυβέρνησης της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2013 τα αναμενόμενα έσοδα από τα διαθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) να προσεγγίσουν τον ετήσιο στόχο τους (5,1-4,6=0,5) ενώ ταυτόχρονα θα αφαιρέσουμε:

Τα έσοδα από τη μεταφορά των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων από τις Κεντρικές Τράπεζες του Ευρωσυστήματος (Securities Market Programme – SMPs) (€2,0 δισ.) αφού η συγκεκριμένη κατηγορία εσόδων δεν περιλαμβάνεται στον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος σύμφωνα με τους ορισμούς του 2ΠΣΕΟ.

Τη διαφορά μεταξύ του στόχου πρωτογενών δαπανών για το ενδεκάμηνο του 2013 και των αντίστοιχων πραγματοποιήσεων (44,8-44,2=0,6). Θεωρούμε πως η συγκεκριμένη συγκράτηση είναι συγκυριακή και ότι οι πρωτογενείς δαπάνες στο τέλος του 2013 θα είναι ίσες με τους αντίστοιχους στόχους όπως αυτοί αποτυπώνονται στον Προϋπολογισμό 2014 (€44,8 δισ.). Ειδάλλως, αν η μείωση των πρωτογενών δαπανών ήταν μόνιμη, θα είχε ήδη συμπεριληφθεί στους στόχους του Προϋπολογισμού 2014 που ψηφίστηκε μόλις στις 7 Δεκεμβρίου 2013.

Αν λοιπόν πραγματοποιήσουμε τον παραπάνω υπολογισμό το πρωτογενές ισοζύγιο για την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2013 θα παρουσίαζε έλλειμμα €1,5 δισ. (0,6+0,5-2,0-0,6=-1,5) ή περίπου -0,8% του ΑΕΠ σε τροποποιημένη ταμειακή βάση και χωρίς τις απαραίτητες εθνικολογιστικές προσαρμογές. Η συγκεκριμένη εξέλιξη τονίζει την παραπάνω επισήμανσή μας σχετικά με την πορεία των φορολογικών εσόδων και των δαπανών τους πρώτους μήνες του 2014 και με δεδομένες τις εθνικολογιστικές προσαρμογές κτλ. ώστε να εξασφαλιστεί η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος 0,4% του ΑΕΠ για το 2013 σε ετήσια βάση».

Σε παλιότερα δελτία του «7 Ημέρες Οικονομία» στον συγκεκριμένο υπολογισμό αφαιρούσαμε και α) την διαφορά του στόχου των επιστροφών φόρων από την αντίστοιχη πραγματοποίηση και β) τη διαφορά του στόχου των δαπανών του ΠΔΕ από την αντίστοιχη πραγματοποίηση. Πλέον όμως καμία από τις συγκεκριμένες κατηγορίες δεν δημιουργεί προβληματισμούς. Οι επιστροφές φόρων ήδη υπερβαίνουν τον ετήσιο στόχο κατά €0.2 δισ. Αυτή η εξέλιξη σε συνδυασμό με την καταβολή επιστροφών φόρων παλαιότερων ετών €0,6 δισ. αποτελεί ένα θετικό μήνυμα για την βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία. Σημειώστε ότι η επιστροφή φόρων παλαιότερων ετών είναι δημοσιονομικά ουδέτερη αφού καταγράφεται στην ειδική πίστωση για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Τέλος, οι δαπάνες του ΠΔΕ είναι ίσες με τον ετήσιο στόχο (€6,7 δισ.).

Δεν εκλαμβάνουμε το αποτέλεσμα της παραπάνω άσκησης ως αποτυχία της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Άλλωστε η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου σε ετήσια βάση είναι εμφανής (-55,9%) ακόμη και αν χρησιμοποιήσουμε το αρνητικό ισοζύγιο που μόλις υπολογίσαμε. Θεωρούμε όμως ότι για να είναι διατηρήσιμο το πρωτογενές πλεόνασμα και τα επόμενα χρόνια – και με δεδομένη την επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το 2014 και μετά – η δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης είναι αναγκαίο να πάψει να είναι ανισοβαρής εις βάρος κυρίως των συνήθων υπόπτων μισθωτών και συνταξιούχων και να στραφεί με μεγαλύτερο ζήλο προς την πάταξη της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής καθώς και τον περαιτέρω εξορθολογισμό των δαπανών του δημοσίου τομέα. Ήδη τα εργαλεία για την επίτευξη των παραπάνω στόχων υπάρχουν. Η Γενική Γραμματεία Φορολογικών Εσόδων έχει ήδη επιδείξει σημαντικό έργο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της περιόδου Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2013 οι επιδόσεις όσον αφορά την είσπραξη των φόρων παλαιοτέρων ετών είναι ικανοποιητικές. Για το δωδεκάμηνο η αύξηση των εισπράξεων από άμεσους φόρους παρελθόντων οικονομικών ετών ήταν 56,0% σε ετήσια βάση και 5,1% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16. Όσον αφορά τα αντίστοιχα έσοδα από έμμεσους φόρους παρελθόντων οικονομικών ετών παρουσιάζουν αύξηση 17,9% σε ετήσια βάση και οριακή μείωση -6,8% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16.

Για το δωδεκάμηνο του 2013, τα φορολογικά έσοδα βρίσκονται σε επίπεδο οριακά υψηλότερο του αντίστοιχου στόχου του ΜΠΔΣ2013-16 (Πίνακας 1). Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος (φυσικών και νομικών προσώπων) παρουσιάζουν μείωση -0,7% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16. Αντίθετα, τα έσοδα από τους φόρους περιουσίας (συμπεριλαμβάνουν το Ειδικό Έκτακτο Τέλος Ακινήτων (ΕΕΤΑ), τις δόσεις των Φόρων Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) 2011-2013, κτλ) παρουσιάζουν αύξηση κατά 7,4% σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ2013-16. Τα συνολικά έσοδα από τον ΦΠΑ για το δωδεκάμηνο του 2013 ήταν αυξημένα κατά 1,5% σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ2013-16 εξαιτίας κυρίως της αύξησης των εσόδων ΦΠΑ από τα λοιπά προϊόντα (Πίνακας 1).

sofokleousin.gr