Το άγνωστο κείμενο του πρώτου Καγκελαρίου της μεταπολεμικής Γερμανίας Konrad Adenauer

Το άγνωστο μέχρι σήμερα κείμενο του πρώτου Καγκελαρίου της μεταπολεμικής Γερμανίας Konrad Adenauer για τους αρχαίους Έλληνες και την Ελλάδα, το οποίο παρουσιάζεται στον πρόλογο του βιβλίου της καθηγήτριας Marie-Luise Recker με τίτλο “Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας – Ιστορία και Πολιτική”. Εκδόθηκε σε μετάφραση από τις εκδόσεις Παπαζήση, με την……
επιμέλεια του καθηγητή Πάρι Βαρβαρούση.

Πρόλογος Επιμελητή

Σε χριστουγεννιάτικο μήνυμα που απηύθυνε το 1961 προς το γερμανικό λαό ο θεμελιωτής της μεταπολεμικής Γερμανίας Konrad Adenauer υπογράμμιζε μεταξύ άλλων:
Konrad Adenauer
«Σπέρματα δημιουργικότητας βρίσκονται σε κάθε λαό. Σε καμιά περίοδο, όμως, και σε κανένα μέρος του κόσμου δεν καθόρισαν τόσο έντονα το σύνολο της ανθρώπινης παρουσίας, όπως αυτό έγινε από τους Έλληνες. Το μεγαλοφυές σ’ αυτούς ήταν ότι εντόπισαν και αποκάλυψαν με αλάνθαστη ακρίβεια το Θεμελιώδες, το Ουσιώδες, την Αμιγή Ιδέα. Όλες οι πνευματικές μας ενασχολήσεις, η φιλοσοφία, η επιστήμη, η τέχνη, η ποίηση, η έννοια του δικαίου και του νόμου, οι μορφές κρατικών σχηματισμών, η διαμόρφωση κοινοτήτων, οι κανόνες της παιδαγωγικής, τα μαθηματικά και οι φυσικές επιστήμες, πηγάζουν από τους Έλληνες.

Αυτή ακριβώς η ορμητική δημιουργική δύναμη, η οποία εκτυλίχτηκε σε διάστημα λίγων μόνο γενεών και αιώνων πριν από τη γέννηση του Χριστού, αποτέλεσε την κορύφωση της ανθρώπινης δημιουργίας και είχε τέτοια καθολική επίδραση, ώστε να μην έχει επαναληφθεί μέχρι σήμερα κάτι ανάλογο. Το συνολικό εύρος των γνώσεών μας είναι βαθιά ριζωμένο πίσω, στα επιτεύγματα εκείνων των καιρών και η σημερινή Εσπερία είναι αδύνατο να κατανοηθεί χωρίς την κληρονομιά της αρχαιότητας…».

Με το μήνυμά του αυτό ο πρώτος καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας θέλησε να εμφυσήσει στους πολίτες του αξίες για εδραίωση διαχρονικών αρχών, που πηγάζουν, όπως διατυπώνεται και σε άλλη θέση, από τον ευρύτερο ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. O Adenauer αποκάλυπτε, λίγα χρόνια αργότερα, ότι η αγάπη του για την ελληνική παιδεία απορρέει από τον γυμνασιακό του δάσκαλο Franz Petit και φίλο του γνωστού αρχαιολόγου Heinrich Schliemann, ο οποίος ακόμα και στα διαλείμματα των μαθημάτων στο σχολείο μιλούσε στους μαθητές του για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

Αλλά και άλλες γνωστές προσωπικότητες της γερμανικής πολιτικής ελίτ (πρόεδροι, καγκελάριοι, βουλευτές) φοίτησαν σε γυμνάσια ανθρωπιστικής κατεύθυνσης και χρησιμοποιούσαν συχνά στην Ομοσπονδιακή Βουλή τη αρχαία ελληνική σκέψη, για να τεκμηριώσουν τα πολιτικά τους επιχειρήματά.

Η διατήρηση του φιλελληνικού πνεύματος στη μεταπολεμική Γερμανία συνέβαλε αποφασιστικά στη σύσφιξη των ελληνογερμανικών σχέσεων, παρά τις μεγάλες καταστροφές που προκάλεσε το ναζιστικό καθεστώς στη χώρα μας. Ήδη από τη δεκαετία του ‘60 ένα μεγάλο ρεύμα Ελλήνων αναζήτησε εργασία στην αναδυόμενη γερμανική οικονομία, ενώ ο αριθμός των Ελλήνων σπουδαστών στα γερμανικά Πανεπιστήμια καταγράφεται στα μέσα της ψυχροπολεμικής περιόδου, ως ο πολυπληθέστερος σε σχέση με άλλους ξένους σπουδαστές στη Γερμανία.

Αναμφίβολα, οι ανθρώπινες σχέσεις και το υψηλό επίπεδο των μορφωτικών ανταλλαγών συνέβαλαν στη σύσφιγξη των ελληνογερμανικών σχέσεων. Ωστόσο, τον καθοριστικό παράγοντα στη δημιουργία κλίματος φιλίας και συνεργασίας αποτέλεσε η οικονομία και το εμπόριο, παράγοντες, οι οποίοι στο πλαίσιο της ευρύτερης ευρωπαϊκής πολιτικής προσέδωσαν έναν πολυμερή χαρακτήρα στις διμερείς σχέσεις.

Το βιβλίο της καθηγήτριας Marie-Luise Recker δεν αναφέρεται, βέβαια, στη δυναμική αυτή των ελληνογερμανικών σχέσεων, αναλύει, όμως, σε μια συμπυκνωμένη σύνθεση, με απλό και περιεκτικό τρόπο την πολιτική ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας από το πολιτικό ξεκίνημα του Adenauer μέσω του Willy Brandt μέχρι την Angela Merkel.

Η μονογραφία της προσφέρει μια επισκόπηση όλων των σημαντικών εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών γεγονότων της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας με παράλληλη εξέταση της οικονομικής της ανάπτυξης, του «οικονομικού θαύματος» των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών, των κοινωνικών αλλαγών, της ενσωμάτωσης του κράτους στους ευρωατλαντικούς θεσμούς και της πολιτικής που ακολούθησε η ενιαία Ομοσπονδιακή Δημοκρατία μετά την ενοποίηση των δύο γερμανικών κρατών.

Παράλληλα, η ιστορία και η πολιτική της Γερμανίας μελετώνται στο πλαίσιο της ανατολικοδυτικής διένεξης, αλλά και των νέων προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης και της διευρυμένης Ευρώπης. Τα κεφάλαια παρατίθενται χρονολογικά και στο παράρτημα του βιβλίου προστίθενται χρήσιμες βιβλιογραφικές αναφορές, χρονοδιάγραμμα με τα βασικά σημεία της πρόσφατης γερμανικής ιστορίας, καθώς και αναλυτικός πίνακας των εκλογικών αποτελεσμάτων.

Πάρις Βαρβαρούσης
Οκτώβριος 2010

aliartos-city.blogspot.